ZİRAAT BANKASI VE ÇEVRE

Ziraat Bankası, kredilendirme faaliyetleri ile desteklediği projelerde, çevresel veya sosyal etkilere neden olabilecek risklerin proaktif yönetimini, paydaşlarına karşı asli görevlerinden biri olarak değerlendirmektedir. Bu konuda Banka, tüm operasyonlarının odağına yerleştirdiği etkili çevre yönetimi sayesinde doğal kaynak tüketimini takip etmekte, azaltmaya yönelik adımlar atmakta ve tedarikçilerle iş birliği içinde çalışmaktadır.

ZİRAAT BANKASI 2020 YILI SERA GAZI SALIMLARI

Ziraat Bankası sera gazı envanteri ile ilgili çalışma, 2020 yılı Genel Müdürlük ve yurt içi şubeler enerji verileri toplanarak tamamlanmıştır.

Sera gazı emisyonlarının kapsamı için GHG Protokolü ve ISO 14064-1:2006 Standardında Kapsam 1 ve Kapsam 2’de tarif edilen hususlar ele alınmıştır. Belirlenmiş sınırlar içerisinde sera gazı hesaplamaları için IPCC, TIER-1 Metodolojisi, ulusal veri bulunan faaliyet verileri için (elektrik) TIER-2 Metodolojisi uygulanmıştır. Hesaplamalarda kullanılan KIP (Küresel Isınma Potansiyeli) katsayıları IPCC AR5 değerlendirme raporundan alınmıştır.

Ziraat Bankası sera gazı emisyonlarının kaynaklarına göre dağılımında elektrik kaynaklı emisyonlar %54,4 (2019 yılında %58,6) ile birinci sırada yer alırken, şirket araçlarından kaynaklanan emisyonlar %19,6 ile ikinci sırada, binalarda kullanılan yakıtlar ise %15,9 ile üçüncü sırada yer almaktadır. Soğutucu gazlardan (F-gazları) kaynaklanan emisyonların oranında 2019 yılında görülen artış eğilimi devam etmektedir (2017 %4, 2018 %8, 2019 %9,1, 2020 %10,1).

2020 yılında Banka’nın Kapsam 1 emisyonları 2019 yılına göre (33.780 tCO₂e) %3,1 civarında azalış göstererek 32.729 tCO₂e olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu emisyonların %43’ü dizel tüketiminden, %25’i doğalgaz tüketiminden, %22’si ise F-gazlarından kaynaklanmaktadır.

Ziraat Bankası’nın dolaylı sera gazı salımları 2019 yılına göre %18,10 azalış göstermiştir. Bu azalışın %11,79’luk payı elektrik tüketimindeki azalıştan kaynaklanırken geriye kalan %6,31’lik kısım ise elektrik emisyon katsayısından kaynaklanmaktadır.

2020 yılı toplam sera gazı envanteri 71.839 tCO₂e olarak gerçekleşmiş olup, bir önceki yıla göre (81.534 tCO₂e) %11,9 oranında azalarak 2014’ten bu yana hesaplanan yıllık toplam sera gazı salımlarının altında kalmıştır.

Ziraat Bankası sera gazı yoğunluğundaki (tCO₂e/Milyon TL ciro) azalış devam etmektedir (2018 yılında 0,14, 2019 yılında 0,13, 2020 yılında 0,08). Bu trendin etkin enerji yönetimi uygulamaları ile desteklenmesi hedeflenmektedir.

Dolaylı Sera Gazı Salımları Değişimi
2019		2020		%
Dolaylı Enerji Tüketimi (KWh)	Dolaylı Sera Gazı Salımları (tCO₂e)	Dolaylı Enerji Tüketimi (KWh)	Dolaylı Sera Gazı Salımları (tCO₂e)	Kapsam 2 değişim
92.956.203	47.754	81.999.262	39.110	-18,1

Ziraat Bankası’nın içinde yer aldığı çok taraflı proje finansmanı işlemlerinde, proje özelinde değerlendirilmek üzere, kredi sözleşmelerine IFC Performans Standartları, EBRD Performans Standartları ve/veya Ekvator Prensiplerine Uyum Taahhütleri eklenmektedir.

Proje finansmanı kapsamında çevre koruma faaliyetleri
Ziraat Bankası, ülke ekonomisine katma değer yaratan ve istihdamın artmasına destek olan havalimanı, otoyol, köprü gibi büyük altyapı projelerine ve yenilenebilir enerji projelerine finansman sağlamaktadır.

Banka, proje finansmanı kapsamında düzenlediği özel kredi sözleşmelerinde, çevresel ve sosyal riskleri göz önüne alarak değerlendirme yapmaktadır.

Ziraat Bankası’nın içinde yer aldığı çok taraflı proje finansmanı işlemlerinde, proje özelinde değerlendirilmek üzere, kredi sözleşmelerine IFC Performans Standartları, EBRD Performans Standartları ve/veya Ekvator Prensiplerine Uyum Taahhütleri eklenmektedir. Bunların arasında 6 adet projede Ekvator Prensiplerine Uyum aranmaktadır.

Söz konusu kriterlere uyum, Teknik Danışmanlar ve Çevre Danışmanları tarafından hazırlanan raporlar ile takip edilmektedir. 2020 yılında bu kriterlerin karşılanamadığı bir durumla karşılaşılmamıştır.

Ziraat Bankası, hazırladığı proje finansmanı sözleşmelerinde müşterilerin bağlı bulundukları kanun ve mevzuat çerçevesinde çevresel ve sosyal konulara dair beyan ve taahhütler almakta, ayrıca beyan ve taahhütlere uyulmamasını temerrüt hali olarak düzenlemektedir.

Müşteri taahhütleri, çevre danışmanları veya yatırımcıdan temin edilen periyodik raporlarla düzenli olarak takip edilmektedir.

2020 yıl sonu itibarıyla Banka’nın finansman sağladığı 4 projede ağaç dikimi taahhüdü devam etmektedir. Bu kapsamda her biri farklı projelerde yer alan taahhütler olmak üzere;

Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı kapsamında 5.000 hektar alanın ağaçlandırılması taahhüdü alınmıştır. 2019-2020 sezonunda 1.000 hektar alanda toplam 879.000 adet fidan dikimi tamamlanmış, kalan 4.000 hektarlık alan için de taahhütlerin 2023 yıl sonuna kadar yerine getirilmesi planlanmıştır.
Tesis etki alanı çevresine kredi vadesi süresinde 2020 yıl sonunda toplam 5 milyon olacak şekilde yıllık minimum 1.666.666 adet, 10 yılın sonunda da 10 milyon adet ağaç dikilmesi hedeflenmektedir.
2.940 hektar alanın ağaçlandırılması taahhüdü alınmıştır.
Ağaçlandırma planı çerçevesinde toplamda 4.951.580 adet ağaç dikilecektir.

Ziraat Bankası, sorumlu bankacılık stratejisi çerçevesinde, belirli yatırım kredilerinde uygulanmak üzere Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Sistemi oluşturulması için 2017 yılında başladığı çalışmalara 2020 yılında da devam etmiştir.

Bu kapsamda, Banka’nın “Kredilendirme Faaliyetlerinde Çevresel ve Sosyal Etki Yönetimi Politikası” oluşturulmuş ve Sürdürülebilirlik Politikası’nın bütünleyicisi olarak Yönetim Kurulu tarafından kabul edilmiştir. Politikanın uygulanmasına yönelik prosedürler belirlenerek bunların kredi süreçlerine entegre edilmesine yönelik çalışmalar 2021 yılında da devam edecektir.

Enerji verimliliğine yönelik inisiyatifler
Ziraat Bankası, enerji tasarrufu ve enerji kaynaklarının verimli kullanımı konusunda birçok yenilikçi uygulamayı hayata geçirmiştir.

Banka, 2020 yılında, ısıtma maliyetini düşürmek ve enerji verimliliğini artırmak amacıyla ozon tabakasına zarar vermeyen, R410A soğutucu gazı kullanan, enerji verimliliği yüksek inverter teknolojisine sahip 470 adet klima sisteminin kurulumunu gerçekleştirmiştir. Klimaların 118 adedi, hem enerji tasarrufu hem de konfor şartlarını maksimize eden yeni nesil VRF sistem standardına uygun olarak tedarik edilmiştir. Kurulan sistemlerde toplam 3,76 ton R410A soğutucu gaz kullanılmıştır.

Ziraat Bankası, Green IT uygulamalarıyla bilgisayarların enerji sarfiyatını optimize etmeyi hedeflemektedir. Bu doğrultuda, Banka ofislerinde mesai saatleri dışında açık kalan bilgisayarların kapatılmasını teminen, belirlenmiş saatlerde kullanıcılara uyarı mesajları gönderilmekte, aktif çalışmayan bilgisayarlar otomatik olarak kapatılmaktadır.

Jeneratörler uzaktan ve merkezi olarak izlenerek, elektrik kesintisi durumunda devreye girip girmedikleri kontrol edilmektedir. Aynı zamanda jeneratörlerin yakıt durumları da uzaktan takip edilmekte ve olası bir elektrik kesintisinde Kesintisiz Güç Kaynakları ile eşleştirilmektedir.

ATM kabin girişlerinde biyometrik sistemlerin kullanılması sayesinde, ATM kabin sıcaklığı ve enerji tüketimi ile ilgili veriler merkezden izlenmekte, söz konusu veriler ile kullanım ayarlaması yapılarak enerji harcama miktarının düşürülmesi sağlanmaktadır.

Banka’nın şubelerine, ışıklı reklam panolarına ve ATM’lerine LED lamba sistemleri yerleştirilmiştir.

Sıfır Atık Yönetimi
Ziraat Bankası, 12 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sıfır Atık Yönetmeliği gereğince, Banka’da Sıfır Atık Yönetim Sistemi’nin kurulması ve uygulanmasına ilişkin çalışmalar yürütmektedir.

Bu kapsamda, Banka’nın yurt genelindeki tüm hizmet binaları ayrı birer “Tesis” olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Entegre Çevre Bilgi Sistemi’ne (EÇBS) tanımlanmış ve birim/şube personeli arasından “Tesis Sorumluları” belirlenmiştir.

Bakanlıkça hazırlanan “Sıfır Atık” konulu eğitim sunumunun, Banka eğitim portalı üzerinden tüm personel tarafından tamamlanması sağlanmıştır.

Uygulama kapsamında ihtiyaç duyulan tek tip atık kumbaraları temin edilerek, kat sayısı ve kullanım alanları ile uyumlu olarak tüm birim ve şubelere gönderilmiştir.

Ziraat Bankası’nın Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçişi tamamlanan tüm birim ve şubeleri, ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından denetlenmektedir.

Atık yönetimine ilişkin çalışmalar
Ziraat Bankası’nda, şubelerde kullanım dışı kalan boş tonerlerin ve drum ünitelerinin üretici firma sorumluluğunda imha edilmesi uygulaması bulunmaktadır. 2020 yılında akredite olmuş ve geri dönüşüm şirketi tarafından imha edilmiş atık ürün miktarı 10.660 kg’dır. (2.870 adet)

Banka’da toner tasarrufu adına yapılan uygulama kapsamında, her karakter için kullanılan nokta sayısı ile optimum nokta sayıları ayarlanmakta ve kullanıcının fark etmesi imkânsız noktalar yazdırılmayarak bu sayede %20 toner tasarrufu sağlanmaktadır. Bu sayede yapılan tasarruf ile 601.750 kg karbondioksit salımı engellenmiştir.

Ziraat Bankası birimleri ve şubelerindeki arızalı BT ekipmanları, Banka servis merkezlerinde toplanmakta, tamir ve yenileme yapılmak suretiyle tekrar kullanıma kazandırılmaktadır.

Atık BT malzemelerinin, sistem kabini ve klima gibi sac ağırlıklı malzemelerin, akü ve hurda ATM cihazlarının, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan taşıma ve işleme ruhsatı bulunan şirketlere satışı yapılmaktadır. Böylece, atıkların çevreye zarar vermesinin önüne geçilmekte ve geri dönüşüm yoluyla hammadde olarak değerlendirilmeleri sağlanmaktadır. Bu çerçevede, 2020 yılında geri dönüşüme iletilen atık malzeme miktarı yaklaşık 67 ton olmuştur.

Ziraat Bankası, son kullanım tarihini doldurmuş yangın tüplerinin kimyasallarının değiştirilmesi işleminde, kimyasalı toplama ve bertaraf etmeye yetkili şirketlerle çalışmaktadır.

Ayrıca, Banka’nın hizmet binalarına ait cam, plastik, kâğıt atıklar için belediyelerle iş birliği yapılarak atıkların toplanması sağlanmaktadır.

Geri dönüşüm Ziraat Bankası’nda yasal saklama süreleri sona ermiş evrak ve atık kâğıtların, geri dönüştürme amaçlı olarak anlaşmalı yetkili firmalara satışı yapılmaktadır. Bu kapsamda 2020 yılında yaklaşık 955 ton atık kağıdın geri dönüşümü sağlanmıştır.

Kâğıt tasarrufuyla elde edilen önemli kazanımlar
Ziraat Bankası’nda yasal saklama süreleri sona ermiş evrak ve atık kâğıtların, geri dönüştürme amaçlı olarak anlaşmalı yetkili firmalara satışı yapılmaktadır. Bu kapsamda 2020 yılında yaklaşık 955 ton atık kağıdın geri dönüşümü sağlanmıştır.

Ziraat Bankası’nın tüm birim ve şubelerinin A4 fotokopi kâğıdı talepleri, Banka bünyesindeki depolardan karşılanmaktadır. 2020 yılında Banka geneli A4 kâğıt tüketiminde, bir önceki yıla göre %28 tasarruf sağlanmıştır.

Banka şube ve birimleri tarafından kullanılan çok fonksiyonlu yazıcılarda çift taraflı baskı suretiyle yüksek seviyede kâğıt tasarrufu yapılabilmektedir.

Ziraat Bankası’nda uygulanmakta olan denetim modeli kapsamında, tüm şube raporlarının sistem üzerinden düzenlenmesi sayesinde fiziki belge/rapor gönderimine son verilmiştir. Şube denetimlerinin yanında tüm Genel Müdürlük Birimleri için de denetim raporlarının sistem üzerinden hazırlanması ve takip edilmesi sağlanmıştır.

Ayrıca, Banka’da kullanılmakta olan e-imza ve sanal arşiv uygulaması ile tüm denetim ve inceleme/soruşturma raporları fiziki bir doküman arşivine ihtiyaç duyulmaksızın, ana bankacılık yazılımı üzerinde dijital ortamda arşivlenmektedir.

Sanal arşiv, denetim ve kontrol raporlarının sisteme aktarılması ve benzeri diğer önleyici dijital uygulamalarla yıllık yaklaşık 782.000 adet A4 kâğıt tasarrufu sağlanmıştır.

Kredi tahsis kararı sürecinde, mevzuata göre diğer kurum ve kuruluşlardan sağlanan bilgi ve belgelerin ilgili kurumlardan elektronik ortamda alınmasına yönelik çalışmalara 2020 yılında da devam edilmiştir. Kurumsal kredi değerlendirme, teklif ve kullandırma aşamalarında temin edilen veya hazırlanan tüm belgelerin sistem üzerinden oluşturulmasına ilişkin çalışmalar kapsamında, 2020 yılında yaklaşık 5 milyon sayfaya yakın kâğıt tasarrufu sağlandığı hesaplanmıştır.

Çevreye dair diğer uygulamalar
Ziraat Bankası, İstanbul-Ataşehir’de yapım çalışmaları devam eden İstanbul Uluslararası Finans Merkezi yerleşkesinde inşa edilecek Ziraat Kuleleri’ni uluslararası çevresel standartlara uygun olarak tasarlayarak LEED Sertifikası almayı hedeflemektedir.

Ziraat Bankası, fiziki hizmet noktalarında yürüttüğü sürekli iyileştirme çalışmalarında; tesisat, elektrik akşamı, teçhizat, mobilya, tefrişat gibi inşaat projelerinde kullanılan malzemeleri Ar-Ge kapsamında inceleyerek malzemelerin işlevselliğini, geri dönüştürülme özelliklerini dikkate almakta ve çevreye etkisini gözeterek zararı asgariye indirecek konseptler seçmektedir. Banka’nın sürdürülebilirlik yaklaşımı doğrultusunda, 2020 yılında 104 adet hizmet binası tadilatı gerçekleştirilmiştir.