ZİRAAT BANKASI VE ÇEVRE

Ziraat Bankası çevre konusunda iklim değişikliği ve küresel ısınma ile mücadeleyi, kaynakların kullanımında optimal etkinlik sağlanmasını ve atıkların azaltılmasını esas alan bir yaklaşıma sahiptir.

Bu doğrultuda, etkili bir çevre yönetimi uygulayarak doğal kaynak tüketimini izlemekte, azaltmaya yönelik adımlar atmakta ve tedarikçilerle iş birliği içinde çalışmaktadır.

Ziraat Bankası, çevrenin korunmasını sağlayacak ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltacak yatırım projelerini desteklemeye devam etmektedir.

Ziraat Bankası, 2021 yılı sera gazı envanteri hesaplamalarına, geçtiğimiz yıllardan farklı olarak Kapsam 3 dahilinde değerlendirilen uçuşları ve kağıt tüketimini eklemiştir.

SERA GAZI SALIMLARI

Ziraat Bankası, 2021 yılı sera gazı emisyonları ölçümü ile ilgili envanter çalışmasını, genel müdürlük, yurt içi şube ve bölgelerden enerji verilerini toplayarak tamamlamıştır.

Sera gazı emisyonlarının kapsamı için GHG Protokolü ve ISO 14064-1: 2006 Standardında Kapsam 1 ve Kapsam 2’de tarif edilen hususlar ele alınmıştır. Belirlenmiş sınırlar içerisindeki sera gazı hesaplamaları için IPCC, TIER-1 Metodolojisi, ulusal veri bulunan faaliyet verileri için (elektrik) TIER-2 Metodolojisi uygulanmıştır. Hesaplamalarda kullanılan KIP (Küresel Isınma Potansiyeli) katsayıları IPCC AR5 değerlendirme raporundan alınmıştır.

Sayfa 84’te yer alan grafikte sera gazı emisyonlarının kaynaklarına göre dağılımı görülmektedir. Elektrik kaynaklı emisyonlar %53,0 (2020 yılı %54,4) ile birinci sırada yer alırken, şirket araçlarından kaynaklanan emisyonlar %19,5 (2020 yılı %19,6) ile ikinci sırada, binalarda kullanılan yakıtlar ise %16,9 (2020 yılında %15,9) ile üçüncü sırada yer almaktadır. Soğutucu gazlardan (F-gazları) kaynaklanan emisyonlarda görülen artış eğilimi devam etmektedir. (%10,7).

Ziraat Bankası, 2021 yılı sera gazı envanteri hesaplamalarına, geçtiğimiz yıllardan farklı olarak Kapsam 3 dahilinde değerlendirilen uçuşları ve kağıt tüketimini eklemiştir. Kapsam 3 dahil sera gazı envanteri dağılımı 84. sayfadaki grafikte yer almaktadır.

2021 yılı Kapsam 1 emisyonları 2020 yılına göre %4,6 civarı artarak, 2016 yılı seviyesine yaklaşmıştır. 2021 yılındaki yakıt kullanımında araçlardaki dizel tüketimi %41,2 ile ilk sırada yer almaktadır. Dizeli sırasıyla %28,2 ile doğalgaz %6,3 ile kömür takip etmektedir.

2021 yılında bir önceki yıla göre en büyük artış doğalgaz tüketimi kaleminde gerçekleşmiştir. Standart kullanım miktarının altında gerçekleşen 2020 yılı tüketiminin, Covid-19 pandemisi nedeniyle yaşanan kapanmalardan kaynaklandığı anlaşılmakla birlikte, Banka’nın Ankara’daki Varlık Kampüsü ve Yahya Kemal Caddesi Misafirhanesi ile İstanbul’daki Hisarpalas ve Koşuyolu hizmet binalarının 2021 yılında açılarak aktif şekilde kullanılmasının bu artışa neden olduğu değerlendirilmektedir.

Dolaylı sera gazı salımları
Ziraat Bankası’nın dolaylı sera gazı salımları 2020 yılına göre %1,4 azalmıştır. Elektrik tüketimi yaklaşık %3 arttığı halde emisyonlardaki azalma 2021 yılı elektrik emisyon faktörünün %4 civarı düşmüş olmasından kaynaklanmaktadır. Bunun nedeni, 2020 yılında Türkiye elektrik üretiminde fosil yakıtların bir önceki yıla göre azalmış olmasından dolayı elektrik emisyon faktörünün düşmesidir.

Mevcut yılın elektrik tüketiminden kaynaklı emisyonlarının hesaplanmasında emisyon faktörü kullanılırken, Türkiye elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynaklarına dair verilerin bulunduğu bir önceki yıl göz önüne alınmaktadır. Bu sebeple 2021 elektrik emisyon faktörünü, 2020’de elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının dağılımı etkilemektedir.

DOLAYLI SERA GAZI SALIMLARI DEĞİŞİMİ

Dolaylı Sera Gazı Salımları (Kapsam 2)	2020		2021		%
Dolaylı Sera Gazı Salımları (Kapsam 2)	Dolaylı Enerji Tüketimi	Dolaylı Sera Gazı Salımları (tCO₂e)	Dolaylı Enerji Tüketimi	Dolaylı Seragazı Salımları (tCO₂e)	Kapsam 2 değişim
Satın alınan elektrik (kWh)	81.999.262	39.110	84.403.363	38.564	-1,40
Toplam		39.110		38.564	-1,40

2021 yılı sera gazı emisyonları hesaplamalarına, Kapsam 3 olarak tabir edilen olaylı Sera Gazı Emisyonları içinde değerlendirilen iş uçuşları ve kağıt tüketimi kaynaklı emisyonlar ilave edilmiştir.

DİĞER DOLAYLI SERA GAZI SALIMLARI

Dolaylı Sera Gazı Kaynakları	(tCO₂e)
Uçuşlar (iç ve dış hatlar)	199,6
Kağıt tüketimi	12.380,4
Toplam	12.580,0

Ziraat Bankası’nın 2021 yılı sera gazı envanteri 85.391 tCO₂e olarak gerçekleşmiştir. Emisyon, 2021 yılında bir önceki yıla göre %1,4 oranında artmış, ancak 2014’ten bu yana gerçekleşen sera gazı salımlarının altında kalmıştır.

2021 yılında sera gazı emisyonlarının Ziraat Bankası aktif büyüklüğüne oranı 0,05 olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre %30 azalma kaydetmiştir (2020 yılında 0,08; 2019 yılında 0,13; 2018 yılında 0,14). Sera gazı yoğunluğundaki söz konusu azalışın, etkin enerji yönetimi uygulamaları ile desteklenmesi hedeflenmektedir.

PROJE FİNANSMANINDA GÖZETİLEN ÇEVRE FAKTÖRLERİ
Ziraat Bankası, ülke ekonomisi için katma değer üreten ve istihdamın artmasında önemli rol oynayan havalimanı, otoyol, köprü gibi büyük altyapı projeleri ile yenilenebilir enerji projelerine sağladığı finansmanla destek olmaktadır.

Banka, proje finansmanı kapsamında değerlendirdiği işlemlerde, Sorumlu Bankacılık yaklaşımını da yansıtarak, söz konusu projelerin yaratabileceği olası çevresel ve sosyal etkileri de göz önüne almaktadır.

Ziraat Bankası’nın dahil olduğu çok taraflı proje finansmanı işlemlerine bağlı kredi sözleşmelerinde, her bir proje özel olarak değerlendirilerek, çevresel ve sosyal riskleri bertaraf etmek ve/veya etkilerini asgari düzeye indirmek amaçlanmaktadır. Banka bu çerçevede, uluslararası finans kuruluşlarınca da kabul görmüş ve proje danışmanları tarafından önerilmiş çevresel ve sosyal standartlar kapsamındaki taahhütlere uyumu gözetmektedir.

Ziraat Bankası, düzenlediği proje finansmanı sözleşmelerinde, müşterilerin bağlı bulundukları kanun ve mevzuat çerçevesinde çevresel ve sosyal konulara dair beyan ve taahhütler almakta, ayrıca beyan ve taahhütlere uyulmamasını temerrüt hali olarak kabul etmektedir. Bu kapsamdaki müşteri taahhütleri, çevre danışmanları veya yatırımcıdan temin edilen periyodik raporlarla düzenli olarak takip edilmektedir.

ODAK ALANLARININ BAŞINDA YER ALAN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Ziraat Bankası, gelecek nesillere daha temiz ve yaşanabilir bir dünyayı miras bırakmak için çevre performansını sürekli geliştirmektedir. Banka bu kapsamda enerji tasarrufu ve enerji kaynaklarının verimli kullanımı konusunda birçok yenilikçi uygulamayı hayata geçirmiştir.

Ziraat Bankası, 2021 yılında ozon tabakasına zararlı olmayan R410A soğutucu gazı kullanan, enerji verimliliği yüksek, inverter teknolojisine sahip 517 adet klima sisteminin kurulumunu gerçekleştirmiştir. Banka, ısıtma maliyetini düşürmek ve enerji verimliliğini artırmak amacıyla kurduğu klimaların 124 adedini hem enerji tasarrufu hem de konfor şartlarını maksimize eden yeni nesil VRF sistem standardına uygun olarak tedarik etmiştir. Kurulan sistemlerde toplam 4,04 ton soğutucu gaz kullanılmıştır.

Ziraat Bankası; şubelerine, ışıklı reklam panolarına ve ATM konseptine LED lamba sistemleri yerleştirmiştir.

Ziraat Bankası, engelli müşterilerinin ürün ve hizmetlere daha kolay ulaşabilmesi için sistematik çalışmalar yürütmektedir. Engelsiz Bankacılık kapsamında Banka;

1.120 adet şubede iç ve dış mekan zeminlerinde görme engelliler için hissedilebilir yüzey uygulaması, engelli vatandaşların şubelere geldiklerinde yardım için kullanacakları çağrı butonu, dış kapıya yapıştırılmak üzere Braille alfabesi baskılı bilgilendirme panosu,
44 adet Şube ve Genel Müdürlük binalarında engellilerin kullanabileceği asansör

bulundurmaktadır.

Ziraat Bankası, engelli müşterilerin şube, ATM ve internet bankacılığı hizmetlerini kolaylıkla kullanabilmesine yönelik çalışmalarını tüm şubelere yaygınlaştırmayı hedeflemektedir. Ziraat Bankası’nda enerji tasarrufu ve enerji kaynaklarının verimli kullanımına yönelik uygulamalardan biri de bilgisayarların enerji sarfiyatını optimize eden Green IT’dir.

Bu doğrultuda Banka bünyesinde mesai saatleri dışında açık kalan bilgisayarın kapatılması için kullanıcılara belirlenmiş saatlerde uyarı mesajları gönderilmekte, aktif çalışmayan bilgisayarlar otomatik olarak kapatılmaktadır.

Jeneratörlerin uzaktan ve merkezi olarak izlenmesi sağlanarak elektrik kesintisi durumunda devreye girip girmedikleri kontrol edilmektedir. Aynı zamanda yakıt durumları da uzaktan izlenmekte ve olası bir elektrik kesintisinde Kesintisiz Güç Kaynakları ile eşleştirilmektedir.

Türkiye’nin en yaygın ATM ağına sahip olan Ziraat Bankası, ATM kabin girişlerinde biyometrik sistemlerin kullanılması projesini tamamlamıştır. Proje kapsamında ATM kabin sıcaklığı ve enerji tüketimi ile ilgili veriler merkezden izlenmekte, söz konusu veriler ile kullanım ayarlaması yapılarak enerji harcama miktarının düşürülmesi sağlanmaktadır.

Banka bünyesinde kullanılan çok fonksiyonlu yazıcılarda çift taraflı baskı suretiyle yüksek seviyede kağıt tasarrufu yapılabilmektedir.

Ziraat Bankası, gelecek nesillere daha temiz ve yaşanabilir bir dünyayı miras bırakmak için çevre performansını sürekli geliştirmektedir.

ETKİN ATIK YÖNETİMİ ÇALIŞMALARI
Ziraat Bankası şubelerinde kullanım dışı kalan boş tonerler ve drum üniteleri, üretici firma gözetiminde imha edilmektedir. 2021 yılında toplam 23 bin kg atık ürün akredite olmuş ve sorumlu geri dönüşüm şirketi tarafından imha edilmesi sağlanmıştır.

Banka, toner tasarrufu adına yapılan uygulamada, her karakter için kullanılan nokta sayısı ile optimum nokta sayılarını ayarlamakta ve kullanıcının fark etmesi imkansız noktaları yazdırmayarak bu sayede %20 toner tasarrufu sağlamaktadır. Bu kapsamda 2021 yapılan tasarruf ile 516 bin kg karbondioksit salımı engellenmiştir.

Ayrıca Banka’nın yazıcı envanteri, çok daha az enerji harcayan ve atık konusunda çevreye zararı minimuma indirilen yeni nesil mürekkep püskürtmeli ürünler ile değiştirilmektedir.

Ziraat Bankası birimleri ve şubelerinde bulunan arızalı BT ekipmanları, Banka servis merkezlerinde toplanarak tamir ve yenileme yapılmak suretiyle tekrar kullanıma kazandırılmaktadır.

Atık BT malzemeleri, sistem kabini ve klima gibi sac ağırlıklı malzemeler, akü ve hurda ATM cihazlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan taşıma ve işleme ruhsatı bulunan şirketlere satışı yapılmaktadır. Böylece, atıkların çevreye zarar vermesinin önüne geçilmekte ve geri dönüşüm yoluyla hammadde olarak değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2021 yılında yaklaşık 47 ton atık malzemenin geri dönüşümü sağlanmıştır.

Ziraat Bankası, son kullanım tarihini doldurmuş yangın tüplerinin kimyasallarının değiştirilmesi işleminde, kimyasalı toplama ve bertaraf etmeye yetkili şirketlerle çalışmaktadır.

Ayrıca, Banka’nın hizmet binalarına ait cam, plastik, kağıt vb. atıklar için belediyelerle iş birliği yapılarak atıkların toplanması sağlanmaktadır.

Ziraat Bankası, 2021 yılında yaklaşık 47 ton atık malzemenin geri dönüşümünü sağlanmıştır.

ÖNEMLİ KAZANIMLAR SAĞLAYAN KAĞIT TASARRUFU
Ziraat Bankası’nın sürdürülebilirlik ve sorumlu bankacılık ekseninde uygulamakta olduğu denetim modeli kapsamında tüm şube raporlarının sistem üzerinden düzenlenmesi sayesinde fiziki belge/rapor gönderimine son verilmiştir. Şube denetimlerinin yanında tüm Genel Müdürlük birimleri için de denetim raporları sistem üzerinden hazırlanmakta ve takip edilmektedir.

Ayrıca, kullanılmakta olan e-imza ve sanal arşiv uygulaması ile tüm denetim ve inceleme/soruşturma raporları fiziki bir doküman arşivine ihtiyaç duyulmaksızın ana bankacılık yazılımı üzerinde dijital ortamda arşivlenmektedir.

Denetim ve inceleme/soruşturma raporlarının sisteme aktarılması ve sanal arşiv uygulaması ile 36 bin adet A4 kağıt tasarrufu sağlanmıştır. Banka genelinde 2021 yılı A4 kağıt tüketimi 243 bin paket olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki yıla göre elde edilen kağıt tasarrufu 39 bin paket (%14) olmuştur.

Ziraat Bankası, yasal saklama süreleri sona ermiş evrak ve atık kağıtların, geri dönüştürme amaçlı olarak anlaşmalı yetkili firmalara satışını yapmaktadır. Bu kapsamda 2021 yılında yaklaşık 1.125 ton atık kağıt geri dönüştürülmüştür.

DİĞER ÇEVRE KORUMA UYGULAMALARI
Ziraat Bankası, Ataşehir’de konumlu İstanbul Uluslararası Finans Merkezi yerleşkesinde inşa edilecek Ziraat Kuleleri’ni uluslararası çevresel standartlar ışığında tasarlayarak LEED Sertifikası almayı hedeflemektedir.

Banka’nın fiziki hizmet noktalarında yürüttüğü sürekli iyileştirme çalışmalarında; tesisat, elektrik akşamı, teçhizat, mobilya, tefrişat gibi inşaat projelerinde kullanılan malzemeler Ar-Ge kapsamında incelenerek malzemelerin işlevselliği, geri dönüştürülme özellikleri dikkate alınmakta ve çevreye etkisi gözetilerek zararı asgariye indirecek konseptler seçilmektedir. Banka’da sürdürülebilirlik konsepti kapsamında 2021 yılında 113 adet hizmet binası tadilatı gerçekleştirilmiştir.