Harici garanti, Türkiye'deki firmalarımızın yurt dışında ticari faaliyette bulunmasına olanak sağlayan, bir malın teslimi, bir işin yapılması, bir borcun ödenmesi veya benzeri konularda muhatap kuruluşa hitaben verdikleri ve söz konusu yüklenimin yerine getirilmemesi durumunda mektup tutarının borçlunun rızasını almaya gerek olmaksızın ilk yazılı talepte derhal ödenmesi taahhüdünü içeren garanti sözleşmeleridir.
Harici garanti mektupları, kendisine hitaben düzenlenen tarafı koruyan güvencelerdir.
Garanti mektubunda taraflar:
- Garantiyi veren: Garantör Banka (Guarantor)
- Garantiyi alan: Muhatap (Beneficiary)
- Eylemi garanti edilen: Amir (Principal)
Bankamızda harici garanti mektupları 3 şekilde verilebilir:
- Islak imzalı doğrudan mektup: Bankamızca kâğıt ortamında ve ıslak imzalı olarak düzenlenen mektuplardır.
- İhbar mektup: Bankamızca mektubun SWIFT ortamında düzenlenip firmalarca belirlenen muhabir bankaya iletilerek muhabir banka tarafından herhangi bir sorumluluk üstlenilmeden muhataba ihbar edilen mektuplardır.
- Kontrgarantili mektup: Muhatap firmanın, yurt dışında yerleşik bir bankanın doğrudan garantisi yerine kendi ülkesinde yerleşik bir bankanın güvencesini talep ettiği durumlarda kullanılmaktadır. Bu durumda muhabir bankaya, Bankamızın garantisi altında olmak üzere, muhataba hitaben kendi mektubunu düzenleme yetkisi verilmektedir. Bu şekilde birden fazla bankanın risk üstlendiği mektuplar kontrgarantili mektuplardır.
Yurt dışındaki firmaların yurt içindeki firmalarımıza hitaben düzenlediği mektuplar da aynı şekilde 3 şekilde düzenlenebilir.
Yurt dışına verilen mektuplarda firmanın limiti kullanılırken, yurt dışından gelen mektuplarda ise muhabir bankanın limiti kullanılmaktadır.
Garanti Mektubu Türleri
- Geçici Teminat Mektubu (Tender Guarantee veya Bid Bond):
İhalelerde ihale makamına hitaben ihaleye katılan firma lehine verilen mektuplardır. Katılımcının ihale şartlarını yerine getirmemesi durumunda ihale makamına tazmin talebinde bulunma hakkı vermektedir.
- Kesin Teminat Mektubu (Performance Guarantee):
Amir tarafından taahhüt edilen işin iki taraf arasında yapılan sözleşme hükümlerine göre kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi halinde, muhataba tazmin talebinde bulunma hakkı veren teminat mektuplarıdır.
- Avans Teminat Mektubu (Advance Payment Guarantee):
İki taraf arasındaki iş ilişkisi doğrultusunda muhatap tarafından amire yapılan avans ödemesinin işin gerçekleşmemesi halinde geri ödenmesine yönelik tazmin talebinde bulunma hakkı veren teminat mektuplarıdır.
- Ödeme Garantisi (Payment Guarantee):
İki taraf arasındaki mal alım-satım sözleşmesi doğrultusunda, alıcının satıcıya karşı olan ödeme yükümlülüğünü teminat altına alan mektuplardır.
- Kredi Teminine Yönelik Garanti (Financial Guarantee):
Kredi veren ile kredi talep eden arasında kredi anlaşması yapılması durumunda talep edilmektedir. Muhatap söz konusu kredi anlaşması uyarınca kredi talep edenin ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda tazmin talebinde bulunma hakkına sahiptir.
- Garanti Teminat Mektubu (Warranty Guarantee):
İki taraf arasındaki sözleşme sonucu teslim edilen malların sözleşmede belirtilen bir süre boyunca sağlam ve çalışır olduğunu temin etmek amacıyla düzenlenen teminat mektuplarıdır.
- İhtiyat Kesintisi Mektubu (Retention Guarantee):
İki taraf arasında yapılan sözleşmeye istinaden, teslim edilen mal veya hizmette ortaya çıkabilecek sorunları önlemek adına işveren tarafından yapılabilecek ihtiyat kesintilerinin yapılmadan malın ya da hizmetin tamamının ödenmesini sağlamak amacıyla verilen teminat mektuplarıdır.
Teminat Akreditifi (Standby Letter of Credit)
Teminat akreditifi, akreditif lehtarına karşı girişilen bir yükümlülüğün yerine getirilmediği takdirde veya belirtilen bir olayın gerçekleşmesi veya gerçekleşmemesi halinde ödeme yapılmasının güvencesi olarak açılmaktadır.
Başka bir ifade ile müşterisinin lehine teminat akreditifi açan banka, müşterisi olan akreditif amirinin, akreditif lehtarı karşısında üstlenmiş olduğu bir yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, bu olayı lehtarın yazılı olarak beyan etmesi ve varsa akreditif şartına göre istenen diğer belgelerle birlikte kendisinden talepte bulunulması üzerine lehtara ödeme yapmayı garanti etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
- Akreditif ve garanti mektubunun farkı nedir?
Akreditifte bir edimin yerine getirilmesi sonucunda bankanın ödeme yükümlülüğü doğarken garanti mektuplarında bir edimin yerine getirilmemesi neticesinde bankanın ödeme yükümlülüğü oluşur. Ayrıca teminat akreditifleri ve garanti mektupları, tabi oldukları kurallar açısından farklılık gösterebilmektedir. Teminat akreditifleri ISP-98 sayılı broşüre tabi olurken garanti mektupları ise URDG-758 sayılı broşüre tabi olabilmektedir.
- Garanti mektubuna teyit eklenir mi?
Garanti mektuplarında teyit mekanizması bulunmamaktadır. Muhatabın kendi ülkesindeki bankanın garanti vermesi isteniyorsa kontrgaranti yöntemine başvurulur.
