Ekim ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, %6 olan yıllık artış beklentisinin altında %3,8 artış kaydetti. Geçtiğimiz sene kasım ve aralık aylarında sanayi üretimi sırasıyla yıllık bazda %7 ve %9,9 daralmıştı (Şekil 1). Geçtiğimiz seneki düşük bazın ve kredilerdeki artışın gecikmeli etkisiyle yılın geri kalanında sanayi üretiminde, yıllık bazda güçlü artışın sürmesini beklemekteyiz. Geçtiğimiz sene kasım ayındaki yıllık %7 düşüşü dikkate aldığımızda, bu sene kasım ayı sanayi üretiminde yıllık bazda %5 ve üzeri bir gerçekleşme mümkün görünüyor. ISO imalat PMI verisi de kasım ayında 49'tan 49,5 yükselerek bu görünümü desteklemekte.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, aylık bazda eylül ayındaki %3,4'lük güçlü artış sonrası ekim ayında %0,9 düşüş kaydetti. Arındırılmamış sanayi üretimi ise yıllık bazda %2,8 artış sergileyerek iş günü sayısındaki azalıştan dolayı takvim etkisinden arındırılmış veriye göre zayıf geldi.
Neticede dördüncü çeyreğe pozitif başlayan sanayi üretiminin, yılın son iki ayında daha güçlü bir artış sergilemesini bekleyerek bu yıl sonu itibarıyla %0,5-1 aralığındaki büyüme beklentimizi korumayı sürdürüyoruz.
Şekil 1. Geçtiğimiz seneki düşük baz etkisi, bu yılın geri kalanında sanayi üretimini olumlu etkileyecek
Sektörel bazda genele yayılan iyileşmenin, eylül ayına göre daha olumsuz bir görüntü çizdiğini görüyoruz. Bu durumu ise imalat PMI verisinin eylüldeki 50 seviyesinden ekim ayında 49 seviyesine düşmesiyle uyumlu buluyoruz. Kasım ayında imalat PMI 49,5 seviyesine iyileşti, bundan dolayı sektörel bazda iyileşme görebiliriz.
Sanayi üretimini aylık bazda arındırılmış verilerle incelediğimizde; dayanıklı tüketim malı, ara malı, içecek sektörü, madencilik, giyim, kimyasal ürünler, eczacılık, diğer metaller, ana metal sanayi, makine imalatı ve mobilya sektöründe toparlanma görmekteyiz. İnşaat sektörüne öncü olması açısından takip ettiğimiz diğer mineral olmayan ürünlerin imalatında (çimento, seramik…) ise iki aydır artış görmekteyiz.
Dayanıksız tüketim malı imalatı, yatırımların göstergesi niteliğindeki sermaye malı imalatı, enerji, deri, kağıt, ağaç, bilgisayar ve diğer ulaşım araçlarının imalatı (gemi, vagon yapımı…) ise sanayi üretimini aşağı çeken detaylar. Gevşeyen finansal koşullara karşın ihracatçı sektör olarak takip ettiğimiz ulaşım araçları-taşıt imalatında ise belirgin bir toparlanma dikkat çekmiyor. Bu durumda Euro Bölgesi'ndeki yavaşlama belirleyici oluyor.
Sanayi üretimini teknoloji bazında incelediğimizde, yüksek teknoloji kaleminde bilgisayar imalatındaki zayıflıkla aylık bazda %15,8 düşüş gözlerken, düşük teknoloji kalemi tütün ve kayıtlı medyanın etkisiyle aylık bazda %1,4 düştü. Orta-düşük ve orta-yüksek teknoloji kalemi ise aylık bazda %0,8 arttı.
