Sanayi üretimi, mart ayında beklentilerden daha sınırlı bir daralma gerçekleştirdi. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi yıllık olarak %4,3 daralma beklentisine karşılık %2,2 daraldı.
- Mart ayı verisiyle birlikte ilk çeyrekte sanayi üretimini değerlendirme şansına erişiyoruz. Sanayi üretiminin, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,8 azaldığını görüyoruz. 31 Mayıs'ta bu senenin ilk çeyreğinde % kaç büyüdüğümüzü gösterecek TÜİK büyüme verisini beklerken, bu %4,8'lik daralma bize 2019 yılı 1. çeyreğinde yıllık bazda daralma beklentisini gündeme getiriyor.
- Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin bir önceki çeyreğe göre %1,7 artması ise bize çeyreklik bazda sınırlı artı bir büyüme ihtimalini ortaya koyuyor.
- Neticede birinci çeyrekte, geçtiğimiz seneki yüksek baz etkisiyle birlikte büyümede %1-2 aralığında yıllık bazda daralma gözlemleyebiliriz.
Şekil 1. Sanayi üretimi, birinci çeyrekte büyümenin, geçtiğimiz senenin son çeyreğine göre toparlandığını gösteriyor
- Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, ocak ve şubat ayı ardından mart ayında da artış gösterdi ve aylık bazda %2,1 yükseldi (Şekil 2). Ocak ve şubat aylarında sırasıyla %1 ve %1,4 artış göstermişti.
- Sanayi üretimi, eylül ayından bu yanaki yıllık bazdaki daralmasını sürdürüyor. Takvim etkisinden arındırılmış endeks, yıllık %2,2 daraldı. Aralık ayında sanayi üretimi yıllık %9,9 daralmış, Ocak 2019'da yavaşlama -%7,4'e gerilemişti ve şubat ayında ise düşüş hızı azalarak -%5 gerçekleşmişti.
Şekil 2. Sanayi üretim verisi bir önceki çeyreğe göre
artış kaydetti.
Bu seneye ilişkin büyüme patikamız ise şöyle şekillenmekte: İlk yarıda ekonomideki yavaşlamanın hız kesmesi ve ekonominin 2018 yılı son çeyreğinden daha olumlu bir seyir izlemesini beklemekteyiz. Ancak ikinci çeyreğe ilişkin ilk veriler, ikinci çeyrekte büyümenin öngörülerin bir miktar altında olabileceğine işaret ediyor. Bu yılın ikinci yarısında ise turizm gelirleri, iyileşmesi beklenen iç talep ve yatırım ile baz etkisinin de katkısıyla ekonomideki toparlanmanın belirginleşmesini öngörmekteyiz. Ancak Euro Bölgesi'ndeki yavaşlamanın sürmesi ihracat kanalından büyümemize baskı oluşturabilecek bir etmen olarak öne çıkıyor. Bir de son dönemde sıkılaşan finansal koşullar büyüme tahminlerinde aşağı yönlü revizyonu da beraberinde getiriyor. TCMB Beklenti Anketine göre anket katılımcıları bu sene büyümenin %0,6 düzeyinde gerçekleşmesini bekliyor.
Sanayi üretimini detaylı incelersek,
Ara malı ve sermaye malı imalatının sanayi üretimine katkısı sürüyor.
- Sanayi üretimindeki aylık bazdaki 2,1 puanlık yükselişin 1,1 puanı ara malı imalatından kaynaklandı. (Ara malı, hammaddelerin işlemden geçirilmesiyle elde edilen ve nihai malların üretiminde kullanılan girdilerdir.) Dayanıklı tüketim malı imalatı yaklaşık 0,1 puan ile sanayi üretim endeksine pozitif katkı sağladı. İç talep göstergelerinden biri olan dayanıksız tüketim malı imalatı ise 0,4 puan katkı yaptı. Yatırımların göstergesi niteliğinde sermaye malı imalatının yaklaşık 0,6 puan ile sanayi üretimine pozitif katkı sağladığını görüyoruz. Enerji üretimi ise 0,1 puan ile sanayi üretimine negatif katkı sağlamış görünüyor (Şekil 3, sol grafik).
Aylık 2,1 puan yükselen toplam sanayi üretimini sektör bazında incelediğimizde imalat sanayinin 2 puan ile en yüksek katkıyı sağladığını görüyoruz. Madencilik sektörü 0,2 puan pozitif katkı sağlasa da elektrik, gaz, buhar sektörü ise sınırlı negatif katkı sağlamış durumda(Şekil 3, sağ grafik).
Şekil 3. Sanayi üretimine ana kalemlerin katkısı (Katkı puan)
Sektörel bazda incelediğimizde gıda, kağıt, makine ve ekipman, tekstil, giyim, ağaç, plastik, taşıt, kimyasal ürünler gibi sektörlerin imalatında ılımlı bir aylık artış görüyoruz. Ancak diğer ulaşım araçlarının imalatı, ana metal sanayi, eczacılık ve deri sektöründe aylık bazda gerilemeyle zayıflığın sürdüğünü görüyoruz. İnşaat sektörüne öncü olması açısından takip ettiğimiz diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatının (çimento, hazır beton…) 3 aydır aylık bazda artış göstermesini ise görece olumlu buluyoruz.
Bilgi Notu: Isı Haritası Nedir ve 2019 Yılı İlk Çeyrek Büyümesine Yönelik Isı Haritası Ne Mesaj Veriyor?
