Zirve göründü
Bütçe dengesi, Haziran ayında 13,7 milyar açık verdi. Maliye politikası tarafında alınan geçici tedbirlerle birlikte Ocak-Haziran döneminde bütçe açığı 25,2 milyar TL’ye yükseldi. Hükümet, bütçe açığının 2017 yılında 46,9 milyar TL düzeyinde gerçekleşmesini amaçlamakta. Bu rakam da bütçe açığı/GSYH oranının sene sonunda yaklaşık %2 düzeyinde gerçekleşebileceğine işaret etmekte.
Dikkat Çeken Noktalar
- Nisan ayında hızlı yükseliş kaydederek %2’yi aşan bütçe açığı/GSYH oranı, o dönemden bu yana stabilize olarak %2 seviyesinde seyretmekte.
- SGK’nın yaklaşık 9 milyar TL olan ilk çeyrek ödemesinin yılın son çeyreğine ertelenmesinden dolayı, mevcut durumda yılın ilk yarısında 25,2 milyar TL gerçekleşen bütçe açığının aslında 16 milyar TL olacağı görülüyor.
- Yılın ilk döneminde hızlı artan harcamaların bütçeye etkisi hafiflemeye devam etmekte. Eylül ayı itibarıyla birçok tedbirin sona erecek olmasıyla birlikte bütçe dengesinin daha kontrollü bir şekilde hareket edeceği öngörülmekte.
- Yılın ikinci yarısında ekonomik canlanmanın etkilerinin daha belirgin hale gelmesiyle birlikte vergi gelirlerindeki artışın daha güçlü olması öngörülmekte. Bu durumun, yılın geri kalanında bütçedeki trendin tersine dönmesinde yardımcı olacağı düşünülmekte.
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Ziraat
Gelirlerdeki Görünüm
İstihdam seferberliği ve KGF desteğinin etkisiyle işsizlik oranı %13 ile tepe noktasına ulaştığı Ocak döneminden bu yana gerilemeyi sürdürmekte ve %10,5 seviyesine gelmiş durumda. Arındırılmış veri ise %11,3 seviyesinde. Bugün açıklanan istihdam verilerinde dikkat çeken bir gelişme ise inşaat ve hizmet sektöründeki istihdamın tüm zamanların en yükseğinde bulunması. (Şekil 1) İnşaat sektörü 2,1 milyon kişiye istihdam sağlarken; hizmet sektöründe bu sayı 15 milyon kişiye ulaşmakta.
Şekil 1: İstihdam ve doğrudan vergiler arasındaki ilişki
Kaynak: Maliye Bakanlığı, TÜİK, Ziraat
İstihdam piyasasındaki ek her iyileşmenin de vergilerin toplanmasında kolaylık sağlayacağını ve yılın ikinci yarısında bütçe dengesine pozitif yönde katkıda bulunacağını düşünmekteyiz. Enflasyondan arındırılmış doğrudan vergiler yıllık olarak %5,8 artarak 83 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Geçtiğimiz sene toplam doğrudan vergi geliri 150 milyar TL civarındaydı. Bunun 15 milyar TL ise yeniden yapılandırma gelirinden sağlanmıştı. Bu sene bu rakam yılın ilk yarısında 7,9 milyar TL düzeyinde.
Büyümeye bir kademe daha duyarlı olan dolaylı vergiler ise enflasyondan arındırılmış şekilde %2,1 arttı ve mobilya ve beyaz eşya vergi indirimlerine rağmen 162 milyar TL’ye yükseldi. Bu rakam geçtiğimiz senenin tamamında 308 milyar TL idi.
Harcamalardaki Seyir
Mali disiplinin sağlamış olduğu alan sayesinde ekonomiyi desteklemek için birinci çeyrekte harcamalar artırılırken; ekonominin %5’nin üzerinde büyümesi ardından ekstra teşviklere olan ihtiyaç azaldı. Nitekim cari transferlerde Mayıs ayındaki %17,3’lük artış sonrası yükselişinde ivme kaybederek enflasyondan arındırılmış olarak %13,9 artış sergiledi. Birinci yarıda ekonomide gözlenen güçlenmenin ikinci yarıda da sürerek halihazırda OVP tahmini olan %4,4’ten daha yüksek bir büyüme rakamı görmemize olanak sağlayacaktır.
Şekil 2: Seçilmiş bazı harcama kesimlerinin seyri
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Ziraat
SGK’nın ilk çeyrek ödemesinin yılın son çeyreğine ertelenmesinden dolayı mevcut durumda yılın ilk yarısında 25,2 milyar TL gerçekleşen bütçe açığının bu kalemi dahil ettiğimizde 16 milyar TL’ye düşeceği görülmekte. Dolayısıyla bu trendin hükümetin bütçe açığı hedefi ile uyumlu seyrettiğini ve dahası beklentilerden daha güçlü gelebilecek bir büyüme rakamının da bütçe tarafındaki manevra alanını genişleteceğini düşünmekteyiz. Biz de bu görüntü altında bütçe açığı/GSYH oranında yılı %2’ye yakın bir rakamla sonlandırmayı beklemeyi sürdürmekteyiz.
