Ekilen tohum biçilmeye başladı.
Bütçe dengesi Mayıs ayında 6,4 milyar TL fazla verdi. Faiz dışı fazla 10 milyar TL oldu. Ocak-Mayıs döneminde bütçe açığı 11,5 milyar TL, faiz dışı fazla ise 14,2 milyar TL gerçekleşti. Toplam vergi geliri reel bazda yıllık %7,6 artarak 51 milyar TL’ye yükseldi. Toplam gelirler, 57,5 milyar TL ile hedefin %42’sini karşıladı. Faiz hariç giderler ise %4 artış göstererek 47,4 milyara ulaştı.
Dikkat Çeken Noktalar:
- Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın belirttiği üzere Mayıs ayı bütçe rakamları pozitif gerçekleşti. Mayıs ayının geçici vergi ayı olması ve özellikle ilk aylara yayılan harcamalarında azalması nedeniyle daha iyi bir bütçe rakamları görmemiz bekleniyordu.
- Türkiye ekonomisinin %5 ile güçlü bir büyüme sergilemesi bütçe çarpanının teoriye uygun hareket ettiğini gösteriyor.
- Güçlü bir ekonomi doğal olarak daha iyi vergi toplama olanağı sağlarken; harcama ihtiyacının da azalmasına katkı sağlayacaktır.
- Haziran ayındaki toplam iç borç çevirme oranının yüksek seyretmesi Hazine'nin Temmuz ayındaki yüklü borçlanması öncesi Haziran'da önden daha fazla borçlanarak Temmuz yükünü hafifletmek istemesinden kaynaklanabileceği düşünülmekte.
- Mayıs ayında bütçenin fazla vermesi sonrası ekonomik aktivitedeki canlanmayla mali disiplinin yapısal olarak sürdürüleceği düşünülmekte.
Gelirlerdeki Görünüm
Nisan ayında vergi gelirlerinde görülen güçlü artış Mayıs ayında da devam ediyor. Birinci çeyreği beklentilerin üzerinde güçlü bir büyümeyle sonlandırmamız sonrası Referandum sürecinin de geride kalmasıyla birlikte büyüme beklentilerinin yukarı yönlü revize olduğu bir ortamda vergi gelirlerinde de trend yukarı işaret etmeye sürdürüyor.
Hükümet, 2017 yılının tamamı için 598 milyar TL gelir elde etmeyi amaçlarken; halihazırda 5 aylık süreçte 255 milyar TL gelir elde etmiş durumda. Eğer gelir toplama bu hızda devam ederse 612 milyar TL ile hedefin üzerine çıkması bekleniyor.
2017 yılının tamamı için öngörülen 511 milyar TL’lik vergi gelirinin yılın ilk 5 ayında %41’inden fazlasının sağlandığı görülmekte.
Bütçe açığı/GSYH oranı 2016 yılını %1,1 seviyesinde tamamlarken; kamu teşviklerinin bu yıl bu orana etkisinin %0,7 düzeyinde olması bekleniyor. Ancak güçlenen büyümeyle (artan vergi gelirleri) birlikte bu etkinin tam yansımasının daha sınırlı olması bekleniyor. Biz de genel olarak yılı %2’ye yakın bir rakamla sonlandırmayı beklerken; önümüzdeki yıl tekrar %1,5’lu seviyelere gerilemesini bekliyoruz.
Şekil 1: Vergi Gelirleri ve Büyüme İlişkisi
Harcamalardaki Seyir
Hükümet yetkilileri, mali disiplinin sağlamış olduğu alan sayesinde istihdam piyasası ve ekonomiyi desteklemek adına geride bıraktığımız dönemde genişleyici maliye politikalarına yöneldi.
Harcamaların tek seferlik, geçici ve ilk aylara yayılması sebebiyle bütçe giderlerinin Mayıs ayında nispeten azaldığı gözlendi. Mart ve Nisan ayında sırasıyla 58 milyar TL ve 56 milyar TL olan bütçe giderleri Mayıs ayında 51 milyar TL’ye geriledi.
Yetkililerin istihdam seferberliği kapsamında aldığı önlemler ve teşviklerle birlikte Mart döneminde işsizlik oranı hem arındırılmış hem de manşet veri de gerileme kaydetti. İşgücüne katılma oranı yeni tarihi seviyesine yükselmesine karşın işsizlik oranlarındaki iyileşme sürüyor.
İstihdam piyasasındaki ekstra iyileşme de doğrudan vergileri (gelir ve kurumlar vergisi) pozitif etkilerken; bütçe dengesine de olumlu katkı sağlamakta.
Şekil 2: İşsizlik rakamları ve Sosyal Güvenlik
Kaynak: Maliye Bakanlığı, TÜİK, Bloomberg
