Türkiye Ekonomisi: Mayıs Cari işlemler Dengesi
İthalatta «Altın» dönem
Cari işlemler açığı, Mayıs ayında USD 5 milyar olan beklentilerin hafif üzerinde USD 5,2 milyar olarak gerçekleşti. 12 aylık kümülatif cari açık Nisan ayındaki USD 33,2 milyar seviyesinden yaklaşık 2 milyar artarak USD 35,3 milyar düzeyinde.
- Cari açıkta gözlemlediğimiz geçici genişleme genel olarak 4 yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşen altın ithalatındaki yükselişten kaynaklandı. Mayıs ayında USD 2,1 milyar gerçekleşen altın ithalatı tarihsel ortalama olan USD 465 milyonun oldukça üzerinde.
- Enerji ve altın hariç mevsimsellikten arındırılmış cari denge tarihsel trendle uyumlu seyretmekte.
- Rezervler, geçtiğimiz 2 ayki (Mart-Nisan) yaklaşık USD 3 milyarlık azalışın ardından Mayıs ayında USD 2,4 milyar artış gösterdi.
- Yaz aylarında turizm gelirlerinin katkısıyla cari açıkta azalma beklemekteyiz.
Altın Ticareti
Ocak-Nisan döneminde ortalama USD 1 milyar tutarında altın ithalatı gerçekleştiren ekonominin Mayıs ayında iki katından fazla altın ithalatına yöneldiğini görüyoruz. Ocak-Mayıs döneminde geçtiğimiz sene USD 1,7 milyar olan altın ithalatı bu sene USD 6 milyara ulaştı. Şekil 1’de de Mayıs ayında altın fiyatının Aralık ayından beri, yani kur şokunun hissedilmeye başlamasının ardından Türk Lirası cinsinden en ucuz hale gelmesiyle ithalatta ciddi bir artış kaydettiğini görüyoruz.
Genel olarak dövizin düştüğü zaman diliminde alım yönlü tercihler yapan bireyler, dövizin tabiri caizse pahalı olduğu dönemlerinde ise TL’ye yönelerek Türkiye’de iyi bir döviz yatırımcısı olduklarını göstermekteler. Tabii ki yurtiçinde hanehalkının portföyünü çeşitlendirmek için yöneldiği tek varlık da döviz olmamakta. Örneğin altın fiyatlarında ne zaman aşağı yönlü bir düşüş gözlense bunu bir alım fırsatı olarak algılayan bireyler tercihlerini altın yönünde kullanmakta.
Şekil 1: Altın fiyatlarının ithalatla ile ilişkisi
Kaynak: TCMB, Bloomberg, Ziraat
Turizm ve Beklentiler
Turizm gelirleri, meyvesini yavaşça toplamaya başlıyor. Nisan ve Mayıs ayında Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı çift hanelerde artış kaydetti. Bunun katkısıyla turizm gelirleri Mayıs ayında USD 1 milyar seviyesini aştı. (Şekil 2)
Şekil 2: Turizm gelirleri ile turist sayısının gelişimi
Kaynak: Turizm Bakanlığı, TCMB, Ziraat
Geçtiğimiz yıl yaz döneminde turizm gelirlerinde yaşanan kayıpların etkisiyle bu ay yükseliş kaydeden 12 aylık kümülatif cari açığın bu yaz döneminde toparlanması beklenmekte. Bunun nedeni olarak da normal koşullarda yaz döneminde USD 9-10 milyar düzeyinde olan turizm gelirlerinin geçtiğimiz sene aynı dönemde USD 6 milyar civarında olmasını gösterebiliriz.
Cari açıkta gözlenen bu genişlemenin yaz aylarında düzeltmeyle karşılacağını Gümrük Bakanlığı’nın öncü verisiyle de bir nevi teyit ediyoruz. Haziran'da dış ticaret açığının geçtiğimiz seneki USD 6,6 milyar seviyesinden azalarak USD 6,2 milyar düzeyine gerilemesini mümkün görüyoruz. Turizm gelirlerinin de USD 0,5-1 milyar aralığında iyileşmesini bekleyebiliriz.
Finansman
Türkiye, finansman açığını doğrudan yatırımlarla finanse etmeyi sürdürüyor. 12 aylık kümülatif doğrudan yatırımlar USD 7,8 milyara ulaşırken; yaklaşık 8 aydır yukarı yönlü bir trend izliyor.
Hisse senedi ve borç senedi kaynaklı portföy yatırımları, 12 aylık kümülatif olarak USD 13 milyara ulaşırken; aylık olarak da yaklaşık USD 4,5 milyar artış kaydetti.
Borç senetleri kalemi bu ay USD 5,4 milyar artış gösterirken; Hazine’nin USD 1,75 milyarlık Eurobond ihracı buna başlıca katkı sağlayan unsur oldu.
Şekil 3: Finansman Kalemleri (USD Milyar, Kümülatif)
Kaynak: TCMB, Ziraat
