Türkiye Ekonomisi: Temmuz Dış
Ticaret Dengesi
Dış ticaret açığı rekor seviyesinde
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre temmuzda ihracat aylık %5,5 azalarak mart ayından bu yana en düşük seviyede, ithalat ise aylık %2,2 artarak rekor seviyede gerçekleşti. Arındırılmış verilere göre haziranda 8 milyar USD dış ticaret açığı verilirken, temmuzda 10 milyar USD'ye hızlanarak rekor seviyede gerçekleşti.
Arındırılmamış verilere göre ise dış ticaret açığı 10,7 milyar USD gerçekleşti. İhracat ve ithalat haziran ayındaki rekor seviyesinden geriledi. Bununla birlikte dış ticaret açığı arındırılmamış veride de rekor seviyede.
•İthalatı başta enerji ve altın ithalatı yukarı çekmekte. Geçen sene ortalama 4 milyar USD olan enerji ithalatı bu sene temmuz ayında 7,7 milyar USD ile yüksek seviyelerini korumakta. Üstelik altın ithalatında aylık yaklaşık %40'lık güçlü artış dikkat çekmekte. 2020 yılı altın ithalatının oldukça güçlü seyrettiği bir dönemdi. Temmuz verisi de 2020 yılı ortalamasına yaklaştı, yükselişin sürmesi cari açıkta yukarı yönlü riskler oluşturabilir. Toplam ithalatın aylık bazda en çok İsviçre, Fransa ve Çin kaynaklı arttığı görülmekte.
•İhracatta başta Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Romanya ve ABD ülkelerine aylık düşüş ihracattaki hız kaybının bir gerekçesi olmakta. AB ülkelerine ihracatta belirgin düşüş öne çıkarken, diğer ülkeleri incelediğimizde Yakın ve Orta Doğu ve Diğer Avrupa ülke gruplarındaki düşüş dikkat çekmekte. Fasıllar bazında aylık miktarsal değişim olarak baktığımızda ihracatın, başlıca motorlu kara taşıtları, demir ve çelik, kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar, elektrikli makine ve demir veya çelikten eşya kaynaklı azaldığı görülmekte.
İhracatta yavaşlama sinyali için (hem parite etkisi hem de küresel büyüme temposundaki yavaşlama) önümüzdeki birkaç ayın verisini görmek daha sağlıklı olabilir, çünkü temmuzda tatillerin birleştirilmesi ilave iş günü kayıplarını da beraberinde getirdi. Ek olarak otomotiv sektöründeki fabrika tatilleri de ihracatı baskıladı. Nihayetinde bayram tatillerinin hafta sonu ile birleştirilmesiyle ifade edilen köprü günü etkisi temmuzda zayıflığa neden olsa da normal şartlarda bir sonraki ay baz etkisi oluşturarak ilave katkı sağlıyor. Nitekim günlük olarak takip ettiğimiz ihracat verileri ağustosta ihracatta aylık toparlanmaya işaret ediyor. Dolayısıyla ihracatın görünümü için sonraki ayları izlemek daha sağlıklı olabilir.
Bununla birlikte önemli ihracat pazarlarının resesyona girme olasılığı ve EUR/USD paritesindeki seyir ihracatta aşağı yönlü riskleri canlı tutmakta. Ancak enerji fiyatlarının yüksek seviyelerde kalmasının Türkiye'nin ihracatında önemli bir paya sahip olan Irak, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi enerji ihracatçısı ülkelerin gelirlerini artırarak dış talepteki gerilemeyi sınırlayabileceğini de göz ardı etmemek gerekiyor.
Küresel büyümedeki yavaşlamanın ise ithalat üzerinde de emtia fiyatlarında normalleşme ile aşağı yönlü baskı oluşturma ihtimalini de izlemeyi sürdürüyoruz. Bununla birlikte arz sıkıntıları özellikle enerji ürünlerinde yukarı yönlü riskleri canlı tutarak ithalattaki yavaşlamayı sınırlayacak bir unsur olarak izlenmekte.
