Türkiye Ekonomisi: Reel Kesim, Hizmet, Perakende Ticaret, İnşaat Sektörleri Güven Endeksleri ile Kapasite Kullanım Oranı
Güven endeksleri artarken, kapasite kullanım oranı geriledi
Reel
kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri güven endeksleri yılın
son çeyreğinin başlangıcına işaret eden ekimde güçlendi, özellikle tüketici
güven endeksinde artış belirginleşti. Kapasite
kullanım oranında ise gerileme dikkat çekmekte. Bununla birlikte, yatırımların
seyrine dair izlediğimiz diğer bir gösterge olan ‘‘sabit sermaye yatırım
harcamalarında’’ belirgin yükseliş ise dikkat çekmekte. Nihayetinde ana metal sanayi ve motorlu kara
taşıtları gibi ihracatçı sektörlerdeki kapasite kullanım oranlarındaki belirgin
düşüşlerle kapasite kullanım oranında gerileme gözlenmekte. Bu görünüme karşın
sabit sermaye yatırım harcamaları endeksi, tarihsel ortalamasının üzerinde
seyretmeye devam ederek yatırımlara dair olumlu görünümün korunmasını
sağlamakta.
Reel
kesim güven endeksi alt endekslerinden gelecek
üç aydaki ihracat siparişlerinde aralıksız 5 aylık düşüşün ardından ekimde
hafif toparlanma görülmekte ancak Nisan 2021’den bu yana en düşük seviyeye
yakın olarak zayıf seyrini sürdürmekte. Eylül
ayında ihracat, geçici dış ticaret verilerine göre aylık bazda %6 artışla 22,6
milyar USD ile 2022 yılı ortalamasının üzerindeki seyrini korumuştu. Ekime
ilişkin izlediğimiz günlük ihracat verileri ise ayın geri kalanında bu tempoda
gidilirse ihracatın 19,5-20 milyar USD civarında gerçekleşebileceğine işaret
ediyor.
Ana
ihracat pazarlarının resesyona girme olasılığı ihracat üzerinde aşağı yönlü
riskleri artıran bir unsur olarak öne çıkmakta. Avrupa’da kış ayları ile
birlikte sanayi şirketlerinin üretimde daha sert kararlar alma olasılığı ve
talepteki zayıflama önemli ihracat pazarlarımızın büyümesindeki yavaşlamanın
derinleşmesine neden olabilir. Bu kapsamda, para politikasında sıkılaştırıcı
adımları hızlandıran ECB ile talep gelişmeleri, enerji krizi ile EUR/USD
paritesindeki seyir ihracatta aşağı yönlü riskleri canlı tutmakta. Diğer
yandan, ABD’de de büyümeye dair aşağı yönlü riskler Fed tarafından
vurgulanmakta, henüz resesyon beklemeyen bir Fed görülse de büyüme
tahminlerindeki belirgin aşağı yönlü revize riskleri teyit ediyor. Nitekim dün
açıklanan ekim ayı öncü PMI verilerine göre, ABD’de imalat PMI Haziran 2020'den
bu yana ilk kez daralma bölgesine geçerken, hizmet PMI da daralmanın
hızlandığına işaret etti. Avrupa’da ise imalat ve hizmet PMI’lar
daralmanın hızlandığına işaret ederek bölgede resesyon olasılığının arttığını
teyit etti.
Ekim
ayında güven endekslerinden;
hizmet sektörü aylık %0,9, perakende ticaret %3 ve reel kesim %1,8, inşaat
sektörü aylık %2,8 ve tüketici güven endeksi %5,3 artış kaydetti.
Profesyonellerin
güvenine dair izlenen arındırılmış reel kesim güven endeksi 8 aydır ki
aralıksız düşüş sonrası ekimde %1,8 artışla toparlanma kaydetti. Gelecek üç
aydaki toplam sipariş miktarı ve sabit sermaye harcamaları belirgin artarken,
gelecek 3 aya yönelik ihracat siparişleri ve toplam istihdam sınırlı
toparlandı, buna karşın genel gidişat endeksinde düşüş görülmekte.
