Türkiye Ekonomisi: Ekim Dış Ticaret Dengesi
Dış ticaret açığı ekimde azaldı
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ekimde ihracat aylık %2,9 azalarak 2022 yılı ortalamasının altında gerçekleşti, ithalatta ise düşüş önceki aya göre hızlansa da 2022 yılı ortalamasına yakın bir ithalat görüldü. İthalatı etkileyen iki ana kalemden biri olan ''altın'' ithalatındaki artış sürüyor ve Eylül 2020'den bu yana en yüksek seviyede. Bununla birlikte doğal gaz fiyatlarındaki düşüşün de etkisiyle enerji ithalatında aylık %16 düşüş görüyoruz. Arındırılmış verilere göre dış ticaret açığı 10,1 milyar USD'den ekimde 9,3 milyar USD'ye geriledi.
Arındırılmamış verilere göre ise dış ticaret açığı 7,87 milyar USD gerçekleşti. Ekimde DHMİ verilerine göre dış hat yolcu sayısı güçlü artışını hız keserek sürdürmüştü, bu durum da turizm gelirlerinde toparlanmanın sürdüğüne işaret ediyor, dolayısıyla ekimde cari açığın eylül ayına göre azalış sergilediğini görebiliriz, bununla birlikte Ekim 2021'de 4,1 milyar USD'lik fazla ardından Ekim 2022'de açık göreceğimizden dolayı 12 aylık kümülatif açık artacaktır.
İhracatta yavaşlama beklentisi küresel ekonomideki tempo kaybıyla sürüyor, bununla birlikte gelecek 3 aya yönelik ihracat siparişleri gibi bazı anket göstergeleri kasımda sınırlı toparlanmaya işaret ediyor. Günlük ihracat verilerini dikkate alarak kasımda ihracatın 21 milyar USD civarı gerçekleşebileceğini hesaplıyoruz, bu durumda ayrıca eurodaki kısmi toparlanma da belirleyici olmuş olabilir.
•Toplam ithalatı ülke bazında incelediğimizde aylık bazda en çok İsviçre kaynaklı arttığı görülmekte. Enerji ve altın ithalatındaki yüksek seviyeler de korunuyor. Geçen sene ortalama 4 milyar USD olan enerji ithalatı bu sene ortalama 8 milyar USD olurken ekimde 7,5 milyar USD'ye gerilemiş durumda. Altın ithalatı da ekimde 3,1 milyar USD gerçekleşirken, mayıs ayından bu yana ortalama 2,1 milyar USD civarında güçlü seyretmekte.
•İhracattaki yavaşlamayı hem AB hem de diğer ülkelerin nispeten benzer büyüklükte düşüşle etkilediği görülmekte. Diğer ülkelerdeki ihracat azalışına Diğer Avrupa ve Diğer Asya ülkeleri öncülük etmekte, Güney Amerika, Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ihracat artışı ihracattaki tempo kaybını sınırlayan bir unsur olmuş. İhracatta ekimde özellikle Irak'a aylık ihracat artışının başı çektiği, onu Singapur, BAE, Norveç ve Hollanda'nın izlediği görülmekte. Almanya'nın ise ihracatın aylık en belirgin azaldığı ülke olduğu görülmekte. Almanya'yı Romanya, İsrail, İspanya, Güney Afrika ve İngiltere'deki düşüş izlemekte. Fasıllar bazında aylık miktarsal değişim olarak baktığımızda ihracatın başlıca demir ve çelik, mineral yakıtlar, demir ve çelikten eşya ile örme giyim eşyası kaynaklı hız kaybettiği görülmekte.
Öngörülerden ılık geçen sonbaharla birlikte şimdilik doğal gaz stoklarının yeterli olduğunun gözlenmesi Avrupa'da sanayi şirketlerini üretim kesintisi konusunda daha radikal kararlar almak konusunda kısmi rahatlatmış görünüyor. Bununla birlikte OECD'nin vurguladığı üzere Avrupa'da doğal gaz rezervlerini yenilemenin gelecek yıl daha zor olabileceğini de dikkate almak gerekiyor. Neticede gelişmeler şimdilik Euro Bölgesi'nde önceki öngörülere nazaran derin bir resesyon olmayabileceğine işaret ediyor. Bu görüntüyle uyumlu olarak Euro Bölgesi imalat PMI verilerinin daralma bölgesinde kalsa da daralma hızını yavaşlattığı görülüyor. Dolayısıyla ihracatta yavaşlama beklentisi sürse de gelişmeler yavaşlamanın boyutunda belirleyici olacaktır.
