Türkiye Ekonomisi: Temmuz Sanayi
Üretimi
Üretimde Soluklanma
Öncü göstergelerin işaret ettiğinin aksine temmuz ayında sanayi üretimi öngörülerden zayıf bir resim çizdi. Temmuz ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, beklentilerin neredeyse yarısı kadar yıllık %8,7 arttı. (Foreks Anketi'nde beklenti %15,3). Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise aylık %4,2 düştü ve Nisan 2020'den bu yana en sert azalışını gerçekleştirdi.
Temmuzda tatil günlerindeki fazlalık öngörülerdeki sapmanın bir gerekçesi olabilir. Zira hafta içine denk gelen resmi tatillerin hafta sonuyla birleştirilmesiyle oluşan ilave çalışma günü kayıpları olarak adlandırılan ''köprü günü etkisi'' verideki oynaklığın bir gerekçesi olabilir. TCMB bir çalışmasında, sanayi üretiminin geçmiş verilerine bakıldığında, bayram dönemlerine bağlı olarak köprü gününün var olduğu dönemlerde sanayi üretiminin oynak bir seyir izleyebildiğini, yaz aylarına denk gelen dönemlerde daha belirgin etkilerinin olduğunu vurgulamıştır.
Ağustos ayındaki görünüme baktığımızda; imalat PMI 54,1 ile güçlü seyrini sürdürdü, ihracat da tarihi yüksek seviyesine yakın seyrederken, elektrik tüketimi de ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı da Aralık 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye çıkarken, yatırıma dair izlediğimiz sabit sermaye yatırım harcaması da güçlü seyrini korudu.
Dolayısıyla üretimde temmuzdaki yavaşlama bir soluklanma olabilir. Zira yukarıda bahsettiğimiz ağustos ayına ilişkin öncü göstergeler üretimindeki temponun sürdüğünü gösteriyor. Örneğin, temmuz ayında çip krizi nedeniyle otomotiv sektöründe üretime ara verilmesi ardından sektörün ağustos ayında güçlü bir toparlanma sergilediği görülüyor. Bununla birlikte tedarik zincirindeki sıkıntılar ihracatımız ve dolayısıyla sanayi üretimimiz için sınırlayıcı bir faktör olarak kalmaya devam ediyor.
Hatırda Kalması Gerekenler:
•Sanayi üretimini aylık bazdaki katkılara göre incelediğimizde, enerji hariç diğer gruplar negatif etkiledi. Yatırımların göstergesi niteliğindeki sermaye malı imalatı ve ihracatın göstergesi niteliğindeki ara malı imalatı en belirgin negatif etkileyen kalemler. Yıllık bakıldığında sermaye malı haricinde bütün kalemler üretime katkı yaptı. Son 11 aydır olduğu üzere en yüksek katkıyı ara malı verdi, dayanıksız tüketim malı onu izlerken, enerji ve dayanıklı tüketim malı sınırlı katkı verdi.
•Temmuz ayında ihracatın ivme kaybettiğini görmüştük, bununla uyumlu olarak ihracatçı sektörlerde ağırlıklı bir düşüş görüyoruz. Tedarik zincirindeki sıkıntılar da bu durumda belirleyici olmuş olabilir. Eczacılık, kauçuk ve plastik, bilgisayar, motorlu taşıt, diğer ulaşım araçları ve makine imalatı aylık düşüşte öne çıkan sektörler. Hızlanan normalleşme adımlarıyla artan mobilite sonucu giyim, içecek ve deri imalatı gibi kalemlerde ve okulların açılmasına yaklaşırken de kağıt ürünleri imalatında artış görüyoruz.
