Türkiye Ekonomisi: Ocak Enflasyonu
Öngörülerin Üzerindeki Enflasyon, Sıkı Duruş İhtiyacını Doğruluyor
Ocak ayında TÜFE, %1,5 artış beklentilerinin ve 10 yıllık ocak ayları ortalaması olan %1,3'ün üzerinde aylık bazda %1,68 artış olarak gerçekleşti. Rutin olarak her yıl ocak ayında gerçekleştirilen madde ağırlıkları ve TÜFE sepetinin güncellenmesi, bu sene pandemi süreci nedeniyle hanehalkının tüketim alışkanlıkları üzerindeki değişim de dikkate alınarak yapıldı, örneğin salgınla birlikte harcamaların bir parçası olan cerrahi maske de diğer sağlık ürünlerine eklendi. Buna göre gıda, ev eşyası, konut, sağlık ve haberleşmenin ortalamalar üzerinde ağırlıklarında yukarı yönlü bir revize gerçekleştirildiği görülüyor. Giyim ve ayakkabının öncülük etmesiyle talebin zayıfladığı sektörler ağırlıklı olmak üzere diğer ana grupların ağırlıkları azaltılmış.
2020 yılını %14,6 seviyesinden kapatan TÜFE, yıllık bazda %14,97'ye yükselerek Ağustos 2019'dan bu yana en yüksek seviyede. TL'deki değerlenmeye karşın uluslararası emtia fiyatlarındaki artış (dolar cinsinden ithalat fiyatlarındaki artış) ÜFE enflasyonundaki artışın devam etmesine neden oluyor. Aralık ayında %2,36 artış kaydeden ÜFE hızlanarak ocakta aylık %2,66 artış sergiledi. Yıllık ÜFE, %26,16 ile son 20 ayın en yüksek seviyesinde. Çekirdek enflasyon olarak izlenen C endeksi de aylık %1,14 artış kaydederek her ne kadar manşet enflasyonun altında artış gösterse de geçen aya göre hızlanmış ve yıllık olarak %15,5 seviyesi ile Temmuz 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye gelmiş.
Kaynak: TÜİK.
Hatırda kalması gerekenler:
• Gıda (süt ürünleri, et, yağ, mandalina, biber başta olmak üzere…), konut (doğal gaz abonman ücreti, elektrik ücreti, su faturası…), ev eşyası (yatak, mobilya takımı, bulaşık makinesi, ütü…), ulaştırma (otoban geçiş ücreti, köprü geçiş ücreti, taksi, uçak bileti ücreti…), sağlık (16 kalemin 14'ünde aylık artış görüyoruz) enflasyonu yukarı yönlü etkileyen başlıca kalemler oldu. Talep eksikliğiyle giyim ve ayakkabı kalemi enflasyona düşüş yönlü etkisini sürdürdü.
• Enerji, temel mallar, altın hariç dayanıklı mallar tarihsel olarak ocak ayı ortalamalarının üzerinde gerçekleşti, bununla birlikte kur etkisini belirgin hissettiğimiz dayanıklı malların aylık artışının son 4 aylık döneme göre yavaşlaması olumlu. Ek olarak başta ulaştırma hizmetleri olmak üzere kira, diğer hizmetler ve lokanta ve oteller de ocak ayı ortalamalarının üzerinde bir görünüm sergiledi. Taze meyve ve sebzedeki düşüşle işlenmemiş gıda kaynaklı olarak gıda kalemi ocak ayları tarihsel ortalamasının altında bir seyir izledi, ancak işlenmiş gıdanın ocak ayı ortalamalarının üzerindeki seyri genel etkiyi sınırladı. Ekim-aralık döneminde giyim ve ayakkabı kaleminin tarihsel ortalamanın belirgin altında kaldığını görüyorduk, ocak ayında ise aylık düşüş tarihsel ortalamadan daha sınırlı. Son 3 aydır alkollü içecek ve tütün ile altın kalemi de tarihsel ortalamasının altında kalmakta.
• Fiyatların genele yayılma derecesi hakkında bilgi veren ve fiyatı artan ürünler ile azalanlar arasındaki yüzde farkı gösteren enflasyon yayılım endeksine göre tarihi ortalamaların üzerinde ancak bir önceki aya göre yatay bir seyir görmekteyiz. Madde sepetindeki ekstrem fiyat değişikliklerinden arındırmak için baktığımız medyan enflasyonda ise 2020 yılı ortalamasının üzerinde bir artış görüyoruz.
