Türkiye Ekonomisi: Ocak Ayı Bütçe Dengesi
Diğer Gelirlerdeki Düşüş ile Kümülatif Bütçe Açığında Geçici Artış.
2021 yılı Ocak ayı bütçe verilerine göre bütçe açığı aylık 24,2 milyar TL geldi, böylelikle kümülatif açık ise 218,4 milyar TL'ye yükselmiş oldu ve bütçe açığı/GSYH oranı ise yaklaşık %4,6 seviyesine yükseldi. Vergi gelirleri açısından bakıldığında bir önceki yılın aynı ayına göre %17,5 artış var, bir önceki aya göre ise %0,97 artış görmekteyiz. Geçen sene ocak ayında TCMB'nin kar aktarımı sebebiyle 21,5 milyar TL fazla vermişti. Bu sene ocak ayında TCMB'den kar aktarımı olmamasıyla tek seferlik gelirlerde geçtiğimiz yıla göre %81 düşüş görmüş olduk. Harcamalar kısmında ise bir önceki yılla kıyaslandığında %13 artış görmekteyiz. Harcamalardaki artışın temel nedeni faiz ödemelerindeki %72,2'lik artış oldu. Faiz dışı denge de 2,2 milyar TL açık verdi.
Hatırda Kalması Gerekenler
Ocak ayı özelinde bütçe tek seferlik gelirlerin olmamasıyla geçen seneye göre daha fazla açık verdi fakat vergi gelirlerindeki artışın salgın koşullarına rağmen %17,5 olması ve reelde artış göstermesi bütçe görünümü açısından iyi. Ayrıca faiz dışı harcamalar da yalnızca %4,4 arttı.
- TCMB artan talebin makroekonomik göstergelere baskı yapmasıyla politika faiz oranlarını artırmıştı. Artan parasal sıkılaştırmaya rağmen aylık ve yıllık bazda toplam vergi gelirlerinde artış görüyoruz, iç talepteki pozitif seyir vergi gelirlerini desteklemeyi sürdürdü. Yıllık bazda ithalde alınan KDV, dahilde alınan KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerde belirgin artış görmekteyiz. Salgının getirdiği koşullarla dolaysız vergilerin dolaylı vergilere göre daha zayıf performans verdiğini görmekteyiz. Gelir vergisinde aylık %5,3 ve yıllık %2,5 artış görülmekte. Tek seferlik gelirler olarak tabir ettiğimiz diğer gelirlerde yıllık bazda bu yıl TCMB'nin kar transferi gerçekleştirmemesi nedeniyle önemli bir düşüş görmekteyiz.
- Bu ay faiz giderlerinin 21,9 milyar TL ile tarihi yüksek seviyesinde olduğunu görmekteyiz. Faiz hariç giderlerdeki yıllık artışın geçen aya göre hız kestiğini ve yıllık bazda %4,4'e gerilediğini görmekteyiz. Bununla birlikte faiz dışı giderlerde yıllık artışın sürdüğünü görüyoruz. Harcamalarda salgın başlangıcında yıllık %43'e varan artış görmüştük. Faiz dışı alt kalemlerde cari transferler hariç reel bazda düşüş görmekteyiz. Cari transferlerde ise yıllık artış %21.
- Bu sene ilk çeyrekte finansal koşullardaki sıkılığı daha net hissedeceğiz, bu da büyüme görünümüne ve vergi gelirlerine yansıyacaktır. Ek olarak geçen sene ocak ayında Merkez Bankası 40,5 milyar TL erken kar transferi gerçekleştirmişti, bu sene ise TCMB haftalık bilançosuna baktığımızda 2020 yıl sonu karı 30 milyar TL dolaylarında. Dolayısıyla vergi dışı kanalından bütçeye gelir daha sınırlı kalırken, salgının boyutuna da bağlı olarak harcamaların seyri önümüzdeki dönemde bütçe dengesinin performansında belirleyici olacaktır fakat ilerleyen dönemlerde olası TCMB kar aktarımı ile kümülatif bazdaki bütçe açığındaki artış tekrar azalacaktır. Daha önce Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan bütçede mali disiplinden taviz verilmeyeceğini vurgulamıştı. Ayrıca Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarını baz aldığımızda bütçede sıkı duruştan 2021 yılı için %3,5 ile YEP'te daha önceden öngörülen %4,3'den daha iyi bir bütçe açığı/GSYH oranının hedeflendiğini görmekteyiz.
