Türkiye Ekonomisi: Kasım Ayı Bütçe Dengesi
Mali Taraf Gücünü Koruyor.
Bütçe dengesi, kasım ayında 32 milyar TL fazla verdi, 12 aylık kümülatif bütçe açığı 108,3 milyar TL'den 89,7 milyar TL'ye geriledi ve bütçe açığı/GSYH oranı da %1,7'den %1,4'e geriledi. Aralık ayları rutin olarak yıl içerisinde bütçe açığının en çok arttığı ay olmakta, bu sene temmuz ayında gördüğümüz tarihi yüksek açık olan 45,8 milyar TL gibi bir gerçekleşme olsa bile aralık ayında bütçe açığı/GSYH oranı %1,5 civarında bir yıl sonu gerçekleşmesine işaret edebilir. Bu durum bütçe açığı/GSYH oranının OVP'de bu yıl sonu öngörüsü olan %3,5'in belirgin altında kalacağını gösteriyor. Faiz dışı denge ise kasımda 47,3 milyar TL fazla verdi.12 aylık faiz dışı fazla ise 87 milyar TL oldu.
Vergi gelirlerinde aylık %54,9, yıllık bazda %50 yükselişle güçlü seyir devam etmekte. Vergi gelirlerindeki aylık ve yıllık artışın çoğunluğu kurumlar vergisindeki ve ithalde alınan KDV'deki artıştan kaynaklandı. Diğer gelirlerde ise faizler, paylar ve cezalardaki güçlü artışla yıllık %80 yükseliş görmekteyiz.
•Toplam vergi gelirleri içindeki dolaysız vergilerin payı arttı. Gelir vergisi aylık %9,5, yıllık %53,7 artarak güçlü bir seyir izledi. Ekonomik toparlanmanın, şirket karlılıklarındaki artışın ve baz etkisinin desteğiyle kurumlar vergisi gelirlerinde yıllık ve aylık bazda belirgin artış görülmekte.
•Kur ve emtia fiyatlarındaki artış, iç talepteki güçlü seyir ve talebin öne çekilmesiyle ithalde alınan KDV aylık %25, yıllık ise %62,4 arttı.
•Eşel mobil sistemi uygulaması nedeniyle petrol ve doğal gaz ürünleri kalemindeki belirgin düşüşle ÖTV gelirlerinde ise yıllık bazda düşüş görmekteyiz. Yıllık bazdaki düşüşü tütün ve beklentilerin üstünde seyreden Yİ-ÜFE ile artan alkollü içkiler satışından ve talebin de öne çekilmesiyle dayanıklı tüketim malları ve diğer mallardan elde edilen ÖTV gelirleri sınırlamakta.
•İmalat sektöründeki güçlü seyir ve kartlı harcamalardaki artış ile dahilde alınan KDV'de yıllık %55,3 artış görülmekte.
•Harç gelirleri yıllık %74,8 arttı. Kasım ayında konut satışlarının aylık ve yıllık bazda artması ve konut fiyatlarının da artışını sürdürmesi harç gelirlerini desteklemekte.
•Faiz dışı giderlerde aylık bazda %2,8 artış, yıllık bazda da %38,7 ile güçlü artış görmekteyiz. Yıllık bazda bakıldığında artan enflasyonist baskılarla alt kalemlerde artış görmekteyiz. Yıllık bazda tutar olarak en belirgin artış ise Hazine yardımları ve mahalli idarelere aktarılan paylardaki yükselişle cari transferlerde görmekteyiz. Personel giderlerinde de yıllık %23,6 artış görülmekte. Ayrıca faiz giderlerinde ise aylık artış %7,1, yıllık artış %61,4 gerçekleşti.
Kasım ayı itibarıyla OVP'deki gelir hedefinin %99,7'sinin, giderlerde ise %87,6'sının gerçekleştiğini görüyoruz, bu durum gelirlerde giderlere göre daha iyi bir performansa işaret ediyor ve yıl sonu bütçe açığı/GSYH oranı da öngörülerden daha bir seviyede kapatacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise, 2021'de bütçe açığı/GSYH oranının baz senaryoda %3,5 olmasını beklerken, iyimser senaryo altında bütçe açığı/GSYH oranının %2,7 gerçekleşebileceğini değerlendirmekte. Önümüzdeki süreçte özellikle kur gelişmelerinin iç talebe olası etkilerinin vergi gelirlerine ve enflasyonist beklentilerdeki artışın bütçeye yansımaları izlenecektir.
