Türkiye Ekonomisi: Haziran Ayı Bütçe Dengesi
Bütçe açığı/GSYH oranı, 3 yılın en düşüğünden sınırlı yükseldi.
Bütçe açığı, haziran ayında 25 milyar TL ile geçen senenin üzerinde gerçekleşti. Hem ekonomik aktivitenin pozitif seyri ile gelirlerin güçlü seyretmesi hem de geçen sene pandeminin ilk döneminde verilen yüksek bütçe açıklarının yarattığı baz etkisiyle yılın başından bu yana gerileme eğiliminde olan 12 aylık kümülatif açık da, haziranda artışa geçti. Kümülatif açık 90,2 milyar TL'den 95,8 milyar TL'ye yükseldi ve bütçe açığı/GSYH* oranı da Mayıs 2018'den beri en düşük seviye olan %1,7'den %1,8'e yükseldi. (*2021 yılı 1. çeyrek GSYH)
Bütçe açığı lehine baz etkisinin hafiflemesi ve yılın geri kalanında salgına bağlı harcamaların ve gelirlerin de seyrine bağlı olarak kümülatif açıkta artışın sürebileceğini değerlendiriyoruz. Kamu Maliyesi Raporu tahminine göre de ilk yarıda gelir hedefi tahminlerinin %50'sinin gerçekleştiğini, gider hedefinin de %46'sının karşılandığını görüyoruz. İlk yarıda 32,5 milyar TL gerçekleşen bütçe açığı da yıl sonu beklentisi 199,9 milyar TL'nin %16'sına denk gelerek yılın geri kalanında bütçe açığında artış beklentisini doğrulamakta.
İlk çeyrekte fazla vererek geçen seneye göre başarılı bir performans sergileyen bütçe, ikinci çeyrekte açık verse de geçen seneye göre olumlu bir resme işaret etti. Neticede ilk yarıda pandemi nedeniyle artan harcamalar ve ötelenen vergi gelirleriyle 2020 yılında 109 milyar TL açık veren bütçe, bu sene aynı dönemde 32,5 milyar TL gerçekleşerek belirgin toparlanma gösterdi. Faiz dışı denge geçen sene ilk yarıda 38 milyar TL açık verirken, bu sene 58 milyar TL fazla verdi.
Hatırda Kalması Gerekenler
Vergi gelirleri haziranda aylık olarak azalsa da diğer gelirlerdeki toparlanma toplam gelirlerdeki aylık düşüşü sınırladı. Nisan ve mayıs aylarında azalış gösteren diğer gelirler, haziranda özel bütçeli idarelerin gelirlerinin katkısıyla artış kaydetti. Diğer gelirler revize edilen tahminlerin %66'sını karşılamış oldu.
Tasarruf önlemleriyle bu yılın ilk 4 ayında faiz dışı giderler ılımlı seyrediyordu, mayısta ise faiz dışı giderlerde yıllık %37 artışla ilk 4 aydaki ortalamanın üzerinde bir seyir görmüştük, benzer görünüm haziranda %31 ile hız kesse de sürüyor. Faiz giderlerinde de toplam giderlerin üzerinde güçlü bir yıllık artış görüyoruz. Bununla birlikte mayısa göre toplam giderlerin sınırlı hız kestiğini görmekteyiz.
Yılın ilk yarısında baz etkisinin de katkısıyla bütçe açığında düşüş eğilimi ön plana çıktı, ikinci yarıda ise destekleyici baz etkisi sınırlanacak. Bütçe açığı/GSYH oranı geçen sene %3,4 seviyesinde gerçekleşmişti, bu sene özellikle salgın koşulları ile iç talebin seyri %3,5 hedefine ulaşması konusunda belirleyici olacak.
