Türkiye Ekonomisi: Eylül Sanayi
Üretimi
Sanayi Üretiminde 3. Çeyrekte Güçlü Bir Performans
Sanayi üretimi eylülde aylık %0,7 düşüş beklentisine karşın %1,5 düştü, yıllık bazda da %10,2 artış beklentisine karşılık %8,9 arttı. Ağustos ayı sanayi üretimi büyümesi ise %5,4'ten %5,6'ya, yıllık bazda ise %13,8'den %14'e yukarı yönlü revize edildi.
3. çeyrekte sanayi üretimi takvim etkisinden arındırılmış verilere göre geçen senenin aynı çeyreğine göre %10,8 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler baz alındığında bir önceki çeyreğe göre %1,6 arttı. İhracatın pozitif seyriyle 3. çeyrekte sanayi üretimi güçlü seyretti. Açılmanın etkisi ve yaz mevsiminin de desteğiyle hizmetler sektörü de güçlü seyretti. Kapasite kullanım oranı ve sabit sermaye yatırımları gibi göstergeler de yatırımların bu dönemde güçlü seyrettiğini gösterdi. Bu gelişmeler ışığında piyasanın beklentisi de 3. çeyrekte %6-7 aralığında bir büyümenin gerçekleşebileceği yönünde şekillenmekte.
Eylül ayında, imalat PMI genişleme bölgesinde kalmasına ve ihracat tarihi yüksek seviyesini görmesine rağmen sanayi üretiminde motorlu kara taşıtları üretimindeki aylık %14,5'lik azalmanın da etkisiyle aylık düşüş görülmekte. Bu dönemde özellikle otomobil üretiminde dalgalanmalar görmekteyiz. Ağustosta motorlu taşıt büyümesi %25,9 gerçekleşmişti. Eylülde tekstil, ağaç, kağıt, kauçuk, ana metal sanayi gibi arz sıkıntısının öne çıktığı sektörlerde de üretim düştü.
Ekim ayında imalat PMI 51,2'ye gerilerken, ihracat rekor seviyesini yeniledi, elektrik tüketimi tarihi ortalamasına yakın seyretti, reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı ise sınırlı düştü. Bu açıdan öncü göstergeler karışık sinyal vermekte fakat tedarik zincirindeki sıkıntıların yansıdığı motorlu kara taşıtları ihracatının ekimde %11,7 artması sanayi üretimi için olumlu. Bununla birlikte tedarik zincirindeki sıkıntılar ve yükselen emtia fiyatları, ihracat ve dolayısıyla sanayi üretimi için sınırlayıcı faktörler olarak kalmaya devam edebilir ve önümüzdeki süreçte sanayi üretimi verisinde dalgalanmaya neden olabilir.
Sanayi üretimini aylık bazdaki katkılara göre incelediğimizde, dayanıklı tüketim malı hariç diğer gruplar negatif etkiledi. Yatırımların göstergesi niteliğindeki sermaye malı imalatı üretimi %1 puan ve ihracatın göstergesi niteliğindeki ara malı imalatı üretimi %0,4 puan ve enerji imalatı ise üretimi %0,3 puan aşağı çekti. Yıllık bakıldığında bütün kalemler üretime katkı yaptı. En büyük katkıyı yine ara malı üretimi yapmakta, sermaye malı üretiminin katkısı ise belirgin şekilde azaldı.
