Türkiye Ekonomisi: Reel Kesim ve Sektörel Güven Endeksleri ile Kapasite Kullanım Oranı
Üçüncü Çeyrekte Güçlü Bir Büyüme Sinyali
Eylül
ayında anket göstergeleri, ekonomik aktivitedeki güçlü seyrin başta turizm
ve ihracatın desteğiyle üçüncü
çeyrekte sürdüğünü gösteriyor. Küresel toparlanmanın sürmesi ihracattaki olumlu
görünümün sürmesini sağlarken, sıkı finansal koşullara karşın ekonominin
açılması ve aşılanma süreci büyümeyi desteklemeyi sürdürüyor. Çeyreksel ortalamalara göre hizmet, inşaat
ve reel kesim güven endeksinin salgın öncesi döneminin de üzerinde olduğu
görülüyor. Benzer şekilde KKO da ihracat yoğun sektörlerin desteğiyle pandemi öncesi seviyelerin üzerinde.
Yüz
yüze eğitimin başlamasının
perakende ticaret sektörü güven endeksini yükseltici bir etkide bulunduğunu
değerlendiriyoruz. Bu doğrultuda eylülde
aylık 5,3 puan artışla perakende ticaret güven endeksi en çok artış gösteren
güven endeksi. Onu
1,7 puan artışla hizmet sektörü güven endeksi izliyor ki endeksin seviyeleri
Şubat 2018’den bu yana en yüksek seviyeleri işaret ediyor. Tüketici güven endeksi ve imalat sanayinde faaliyet gösteren
profesyonellerin nabzını tutan reel
kesim güven endekslerinin de eş anlı hareket ettiğini görüyoruz
ve iki endeks de eylülde güvende artışa işaret ediyor. Sıkılaşan
finansal koşullara karşın inşaat
sektörü güven endeksi ağustosta
en çok
artış gösteren güven endeksiydi, eylülde
ise sınırlı bir düşüş sergilediği gözleniyor.
İnşaat sektörü
güven endeksi, tarihsel ortalamasına yakın ancak güçlü konut satışlarının
gözlendiği geçen seneki seviyelerinin sınırlı altında
bulunuyor.
Arındırılmış
kapasite
kullanım oranı,
aylık 1 puan
artışla %77,8 seviyesine
yükseldi ve Haziran
2018’den bu yana en yüksek seviyede. KKO’nun
tarihsel ortalaması da yaklaşık %76 seviyelerinde bulunuyor. Motorlu kara
taşıtı imalatı,
deri, kimyasal ürünler, ana metal sanayi, mobilya ve kağıt ürünleri imalatı
başlıca KKO’yu
destekleyen sektörler. KKO’nun
yanı sıra yatırıma
dair izlediğimiz sabit
sermaye
yatırım harcaması
da güçlenmeye devam ederek son
10 yılın en yüksek seviyelerine yakın.
Gelecek
3 aya yönelik üretim hacminin güçlenerek tarihi yüksek seviyelere yaklaşma
eğiliminde olduğunu gözlemlerken,
gelecek 3 aya yönelik ihracat sipariş miktarı beklentisinde güçlü görünüm sürse
de ağustos ayına göre sınırlı zayıfladığını görüyoruz.
Bu durum aslında bu hafta açıklanan küresel PMI verilerinde gördüğümüz sınırlı
yavaşlama temposu ile alakalı. Bununla
birlikte eylül ayında rekor bir ihracat görebileceğimizi hesaplıyoruz.
Delta
varyantı ve tedarik zincirindeki sıkıntılar genel olarak imalat PMI verilerinde
bir soluklanmayı beraberinde getirmiş görünüyor. ABD ve Euro Bölgesi hizmet PMI
verilerinin de Delta varyantından etkilenmeye devam ettiğini görüyoruz.
Varyantların daha hızlı yayılımı nedeniyle aşılanmayla toplumsal bağışıklığın sağlanması için
gerekli olan eşik tahminlerinin de %80-90 bandına yükseldiğini görüyoruz.
Dolayısıyla aşılanmanın boyutuna da bağlı olarak pandemiye
dair belirsizliklerin sürdüğünü ve hizmet sektörü üzerinde pandeminin
ilk dönemine göre sınırlı da olsa baskı
oluşturabilme riskinin devam
ettiğini değerlendiriyoruz.
