Türkiye Ekonomisi: Ekim Ayı Bütçe Dengesi
Kümülatif Bütçe Açığında Kısmi Artış
Bütçe dengesi, ekim ayında 17,4 milyar TL açık verdi, 12 aylık kümülatif bütçe açığı 95,8 milyar TL'den 108,3 milyar TL'ye yükseldi ve bütçe açığı/GSYH oranı da %1,6'dan %1,8'e yükseldi fakat geçtiğimiz seneye kıyasla düşük seviyelerini korumakta. Faiz dışı denge ise ekimde 3,1 milyar TL açık verdi.
Vergi gelirlerinde aylık %0,5, yıllık bazda %26 yükselişle ile güçlü artış görmekteyiz. Vergi gelirlerindeki yıllık artışın çoğunluğu gelir ve kurumlar vergilerindeki ve ithalde alınan KDV'deki artıştan kaynaklandı. Diğer gelirlerde ise yıllık %10,8 artışla geçtiğimiz aya göre yıllık bazda yavaşlama görmekteyiz.
•İstihdam piyasasındaki toparlanmanın da etkisiyle gelir vergisi aylık %23,8, yıllık %34,8 artarak güçlü bir seyir izledi. Ekonomik toparlanmanın, şirket karlılıklarındaki artışın ve baz etkisinin desteğiyle kurumlar vergisi gelirlerinde yıllık belirgin artış görülmekte.
•Kur ve emtia fiyatlarındaki artış, iç talepteki güçlü seyir ile ithalde alınan KDV aylık %9,8, yıllık ise %37,4 arttı.
•Eşel mobil sistemi uygulaması nedeniyle petrol ve doğal gaz ürünleri kalemindeki belirgin düşüşle ÖTV gelirlerinde ise yıllık ve aylık bazda düşüş görmekteyiz. Yıllık bazdaki düşüşü ise tütün ve beklentilerin üstünde seyreden Yİ-ÜFE ile artan alkollü içkiler satışından elde edilen ÖTV gelirleri sınırlamakta.
•İmalat sektöründeki güçlü seyir ve kartlı harcamalardaki artış ile dahilde alınan KDV'de yıllık %26,6 artış görülmekte fakat önceki aya göre belirgin düşüş görülmekte.
•Harçlar kalemindeki yıllık %41,4'lük artış da dikkat çekici. Bugün açıklanan verilere göre ekimde konut satışlarının yıllık bazda %14,9 artması ve artan konut fiyatları bu artışta faktör olmakta.
Faiz dışı giderlerde aylık bazda %8,1 düşüş görmekteyiz fakat yıllık bazda ise %36,3 ile güçlü bir artış görmekteyiz. Yıllık bazda bakıldığında sermaye transferleri hariç diğer kalemlerde artış görmekteyiz. Yıllık bazda tutar olarak en belirgin artışı ise ilaç ve tıbbi malzeme alımlarını da içeren mal ve hizmet alım giderlerinde görmekteyiz. Personel giderlerinde de yıllık %29,5 artış görülmekte. Ayrıca giderlerin en büyük kalemi olan ve salgının etkilerini sınırlandırmak amacıyla yapılan sosyal yardımlar ve transferler gibi kalemleri içeren cari transferlerde yıllık %14,2 artış görmekteyiz. Faiz giderlerinde ise aylık artış %1,4, yıllık artış %21,6 gerçekleşti.
Ekim ayı itibarıyla OVP'deki gelir hedefinin %86,5'inin, giderlerde ise %78,5'inin gerçekleştiğini görüyoruz, bu durum gelirlerde giderlere göre daha iyi bir performansa işaret etmekte ve yıl sonu bütçe açığı/GSYH oranında da öngörülerden daha bir seviyenin mümkün olabileceğini göstermekte. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise, 2021'de bütçe açığı/GSYH oranının baz senaryoda %3,5 olmasını beklerken, iyimser senaryo altında bütçe açığı/GSYH oranının %2,7 gerçekleşebileceğini değerlendirmekte.
