Türkiye Ekonomisi: Kasım Enflasyonu
Kur geçişkenliği ve gıda kaynaklı güçlü bir TÜFE artışı
Kasım ayında TÜFE, %1 olan beklentilerin belirgin üzerinde, başta gıda fiyatları ve TL'deki değer kaybının gecikmeli etkileriyle aylık bazda %2,30 artış gerçekleştirdi. Yıllık enflasyon %11,89 seviyesinden %14,03 seviyesine çıktı ve Ağustos 2019'dan bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. Döviz kuru hareketleri ile ÜFE enflasyonundaki artışın hızlanmaya devam ettiğini görüyoruz ve ÜFE aylık %4,08 artışla Eylül 2018'den (%10,9) bu yana en yüksek aylık artışını gerçekleştirdi. Yıllık ÜFE, %18,2 seviyesinden %23,1 ile son 17 ayın en yüksek seviyesinde. Bundan dolayı ÜFE'nin TÜFE üzerinde baskısı bir süre daha sürebilir. Döviz kuru hareketleriyle çekirdek enflasyon ise aylık %2,1 artış kaydederek manşet enflasyona yakın artış gösterdi ve yıllık olarak da %13,26 seviyesi ile Ağustos 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldi.
Hatırda kalması gerekenler:
• Gıda, temel mallar, altın hariç dayanıklı mallar, lokanta ve oteller tarihsel olarak kasım ayı ortalamalarının belirgin üzerinde seyretti. Giyim ve ayakkabı ve alkollü içeceklerin kasım ayı tarihsel ortalamasının altında kaldığı görüldü. Hizmet enflasyonu ise kasım ayı ortalamasına görece yakın seyretti.
• Gıda kalemi, geçen aya benzer şekilde taze meyve ve sebze kaynaklı işlenmemiş gıda grubu ve ekmek ve tahıllardaki fiyat artışının etkisiyle işlenmiş gıda kaynaklı olarak enflasyonu 0,97 puan yukarı çekti. Otomobillerde ÖTV düzenlemesinin etkisi ve döviz kuru gelişmeleriyle otomobil ve motosiklet fiyatlarında artış sürüyor, şehirlerarası otobüs ücreti gibi kalemlerdeki düşüşe rağmen motorin gibi kalemlerdeki fiyat artışıyla ulaştırma kalemi 0,72 puan yukarı yönlü TÜFE'yi etkiledi. Konut kalemi de, 0,15 puan yukarı yönlü etkide bulundu. Konutu +0,13 puanla kur hareketlerinin yansımasını en belirgin hissettiğimiz kalemlerden biri olan ev eşyası (perde, battaniye, soba, mobilya…) izledi. Lokanta ve otellerin, otel ücreti dışında bütün alt kalemlerinde aylık artış görüyoruz, bunun yansımasıyla +0,1 puan enflasyonu etkiledi. Çeşitli mal ve hizmetlerde ise 34 alt kalemin sadece 3'ünde aylık düşüş görüyoruz. Eğitimde KDV indirimi eylülde enflasyonu düşüş yönlü etkilemişti, kasımda da eğitim düşüş yönlü etkiledi. Hizmet enflasyonunda ise lokanta ve otellerdeki fiyat artışına rağmen salgının ilk dönemine göre daha yavaş fiyat ayarlamaları sürüyor. Kur etkisiyle temel mallardaki fiyat artışı ise %3,8 artışla Ekim 2015'ten bu yana en yüksek artışını gösterdi.
• Fiyatların genele yayılma derecesi hakkında bilgi veren ve fiyatı artan ürünler ile azalanlar arasındaki yüzde farkı gösteren enflasyon yayılım endeksinin önceki aya göre yatay seyrettiğini gözlemlemekteyiz.
• TCMB, 2020 yıl sonu enflasyon tahminini %12,1 seviyesine çekerken belirsizlik aralığının üst sınırını da %13,1 belirlemişti. Bu yıl sonunu belirsizlik aralığının da üzerinde kapatmamız mümkün görünüyor.
