Türkiye Ekonomisi: Eylül Ayı Cari İşlemler Dengesi
Altın ithalatı ve zayıf turizm gelirleriyle cari açık görünümü sürüyor.
Cari işlemler açığı, eylül ayında 2,5 milyar USD olan beklentilerden daha iyi gerçekleşerek 2,36 milyar USD oldu. Beklentilerden daha iyi gelmesinde birincil ve ikincil gelir dengesinin geçen seneye göre daha iyi seyretmesi etkili olmuş görünüyor. Eylül 2019'da cari denge güçlü turizm gelirleri ve dış ticaret açığının belirgin daha olumlu seyretmesiyle 2,8 milyar USD fazla vermişti. Eylül ayında altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi ise 3,2 milyar USD fazla verdi, geçen sene 6 milyar USD fazla vermişti.
Eylül ayı dış ticaret açığı, altın ithalatındaki artışla yüksek seviyelerini korumuştu. Ekim ayında ise dış ticaret açığı, ihracattaki rekor seviyenin katkısıyla Kasım 2019'dan bu yana en düşük seviyede gerçekleşti, bundan dolayı daha iyi gerçekleşen dış ticaret açığıyla birlikte cari dengenin ekim ayında oldukça sınırlı açık verebileceğini düşünüyoruz. Yılın son ayları ise enerji ithalatı gibi unsurların da etkisiyle cari açığın genellikle arttığı bir dönem oluyor, 10 yıllık tarihsel verilere baktığımızda kasım ve aralık ayında cari dengenin sırasıyla ortalama 2,8 ve 5,2 milyar USD açık verdiği görülüyor.
Birincil
gelir
dengesi: Çalışan ücretleri, faiz ve kar payları ile temettü transferleri,
yatırım geliri.
İkincil gelir
dengesi: Karşılıksız olarak yapılan transferler (hibe, yardımlar vb.) ve işçi
gelirleri.
Hatırda Kalması Gerekenler:
• İlk 9 ayda cari işlemler dengesi, genişleyen dış ticaret açığı ve zayıf turizm gelirleriyle 28 milyar USD açık verirken, geçen sene aynı dönemde 8,1 milyar USD fazla vermişti. 12 aylık kümülatif cari açık ise 22,3 milyar USD seviyesinden 27,5 milyar USD ile Kasım 2018'den bu yana en yüksek seviyede bulunuyor. Cari açık/GSYH oranı ise %3 seviyesinden %3,7 seviyesine yükseldi. 12 aylık kümülatif enerji hariç cari denge ise 2 yıl aradan sonra açığa yöneldi ve 1,3 milyar USD açık verdi.
• Başta turizm gelirlerindeki sert düşüş nedeniyle zayıf seyreden hizmet dengesi, haziran ayındaki açık sonrası son 3 aydır fazla vermekte. Yaz mevsimini geride bırakıyor olmamız ve küresel çapta artan koronavirüs vaka sayıları ile seyahat gelirlerinin artış hızının yavaşladığını görüyoruz. Ağustosta aylık %211 artan net turizm gelirlerinde eylül ayında aylık %17 artış yaşandı.
• Eylül ayında portföy ve diğer yatırım kaynaklı sermaye çıkışı gözlenirken, doğrudan yatırımlara ise sınırlı giriş yaşandı. Net hata noksanda da 67 milyon USD ile küçük bir çıkış gözlenirken, toplamda 1,2 milyar USD sermaye çıkışı ve 2,36 milyar USD cari açık neticesinde rezervlerde 3,6 milyar USD azalış gözlendi.
